จันจิรา ทาใบยา, Author at Decode
Human & Society

ลึกสุดใจ ‘หมอ’ กับการลาออกครั้งสุดท้าย ราชการ ‘ไม่ใช่ไม่มั่นคง’ แต่ ‘ระบบ’ สาธารณสุขต่างหากที่ ‘สั่นคลอน’

Reading Time: 4 minutesฟังคำต่อคำของ “หมอ” ด่านหน้าของระบบสาธารณสุขที่สั่นคลอน การลาออกจากระบบราชการของบุคลากรทางการแพทย์ที่ยังไหลไม่หยุด ไม่ใช่เพราะ “ไม่มั่นคง” แต่ลึกไปกว่านั้นคือปัญหาเชิงระบบที่แท้จริงแล้วแก้ไขได้ เพียงแต่ “ต้องยอมรับว่ามีปัญหาอยู่จริง” จึงจะแก้ปัญหาได้ถูกจุด

จันจิรา ทาใบยา

โกดังไทยอำพราง Made by China ที่ยกกระบัตร มลพิษข้ามชาติที่รัฐไทยเพิกเฉย ‘ผิดเพี้ยนและผุพัง’

Reading Time: 9 minutesเศษซากไฟไหม้โกดังที่ 8 ของโกดังในซอยคลองเจ๊ก ต.ยกกระบัตร อ.บ้านแพ้ว จ.สมุทรสาคร ตั้งแต่ปลายเดือนมกราคม 2568 ไม่ได้ทิ้งร่องรอยไว้แค่หลังคาสังกะสีและอาคารสีดำไหม้ที่พบเครื่องจักรและกากอุตสาหกรรมหลายประเภทไว้ข้างใน
แต่ไฟไหม้ครั้งนี้ ยังทำให้เห็นว่าแท้จริงแล้วข้างใน ‘ประกอบกิจการ’ ที่อันตรายเพียงใด ขณะเดียวกันยังค้นพบถึงกระบวนการอาชญากรรมสิ่งแวดล้อมที่ผิดกฎหมายหลายประการ

จันจิรา ทาใบยา
จันจิรา ทาใบยา

‘สารหนู’ ไม่ไหลกลับ เศรษฐกิจหลับใหล

Reading Time: 4 minutesความเจ็บปวดบางอย่างอาจทิ้งแผลฝังลึกเอาไว้ เช่นเดียวกับความเสียหายที่เกิดขึ้นกับแม่น้ำกกยังหลงเหลือให้เห็นซากปรักหักพังของบ้านเรือน รีสอร์ท ตลอดสองฝั่งแม่น้ำกก ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ ซึ่งเป็นผลสืบเนื่องมาจากพายุยางิเมื่อปลายเดือนกันยายน 2567 บางรีสอร์ททิ้งร้าง รอการซ่อมแซม ฟื้นฟู  มาวันนี้ถูกซ้ำเติมอย่างหนักจากพิษ ‘สารหนู’ ข้ามพรมแดน สีที่ขุ่นข้นของแม่น้ำกกในฤดูน้ำหลากเช่นนี้ จึงเสมือนเครื่องบันทึกความเจ็บปวดซ้ำซากของผู้คน สิ่งแวดล้อม และสายน้ำกำลังจมดิ่งในความรุนแรงที่มองไม่เห็น  ยิ่งเป็นหมู่บ้าน ‘ไกลปืนเที่ยง’ ตามนิยามของความห่างใกล้เชียงรายมากกว่าเชียงใหม่ ด้วยระยะทาง 96.9 กิโลเมตรจากตัวเมืองเชียงราย เราเดินทางลัดเลาะไปตามเส้นทางถนนแม่จัน-ฝาง บางขณะดินสไลด์ถนนขาดบางช่องจราจร ‘ถึงแล้ว’ บ้านแก่งทรายมูล ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ซึ่งติดกับประเทศเมียนมาโดยมีแม่น้ำกกเป็นแนวพรมแดน ในอดีตเป็นจุดสิ้นสุดทางหลวงแผ่นดินถ้าจะเดินทางต่อไปยังจังหวัดเชียงรายจะต้องนั่งเรือหางยาวล่องไปตามแม่น้ำกกใช้เวลาประมาณ 4 ชั่วโมงเลยทีเดียว   “แก่งกลางแม่น้ำกก เป็นที่มาของชื่อบ้านแก่งทรายมูล เมื่อก่อนจะมีทรายสีขาวเลย แต่ตอนนี้ที่เห็นนี่ไม่ใช่ทรายนะ โคลนทั้งนั้นเลย” เราเลี้ยวตามป้ายบอกทาง ‘ท่าตอน การ์เด้น รีสอร์ท’ บ้านพักหลายหลังสร้างให้กลืนไปกับสวนลิ้นจี่ที่กำลังออกผลพร้อมให้เก็บเกี่ยวในอีกไม่กี่วัน พี่สามารถ พลูเกตุ ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านแก่งทรายมูล และในอีกฐานหนึ่งคือเป็นผู้ประกอบการรีสอร์ทในพื้นที่ท่าตอน พาเราย้อนกลับไปเมื่อ 7 ปีก่อน อาชีพตั้งต้นของพี่สามารถคือการประกอบกิจการจากซุ้มแพอาหาร ก่อนจะต่อยอดไปเป็นห้องพัก ร้านอาหาร รวมไปถึงสวนลิ้นจี่ในพื้นที่รวมกันประมาณ […]

จันจิรา ทาใบยา
จันจิรา ทาใบยา

ค่าไฟ(แพง)ไม่ยอมเปลี่ยนแปลง การเปลี่ยนผ่านจึงเงียบหาย

Reading Time: 3 minutesเมื่อ PDP2024 เต็มไปด้วยความเงียบ การเปลี่ยนผ่านพลังงานและการลงทุนที่ไม่มีประชาชนในสมการ นำไปสู่ค่าไฟที่ไม่เป็นธรรม ที่ยังไร้ซึ่งคำตอบ

จันจิรา ทาใบยา
จันจิรา ทาใบยา

สิทธิมนุษยชนที่ ‘รัฐบาลทำหล่นหาย’ ใต้คำพิพากษา 112 นิรโทษกรรมประชาชนยังมี (หวัง) ?

Reading Time: 4 minutesเมื่อนิรโทษกรรมไม่ใช่ของทุกคน ความเป็นธรรมที่แท้จริงจึงไม่อาจเกิดขึ้น วิกฤตสิทธิมนุษยชนใต้เงามาตรา 112 ก้าวต่อไปของพ.ร.บ. นิรโทษกรรม ที่สะเทือนทั้งสถาบันและประเทศไทย

จันจิรา ทาใบยา
จันจิรา ทาใบยา

ความเปราะบางใต้ซากอาคาร

Reading Time: 2 minutesแน่นอนว่าเป็นเรื่องผิดปกติมากๆ ที่แผ่นดินไหวซึ่งศูนย์กลางอยู่ห่างออกไปพันกิโลเมตรจะสามารถทำให้อาคารสามสิบชั้นที่โครงสร้างเกือบแล้วเสร็จทลายลงมากองได้  ขณะที่ตึกที่เหลือของกรุงเทพมหานครยังอยู่ดี  มีรอยร้าวและแตกพังบ้างแต่ก็ยังซ่อมแซมได้  คนทั้งประเทศจึงพุ่งความสนใจไปที่บริษัทรับเหมาก่อสร้างซึ่งเป็นบริษัทร่วมทุนระหว่างไชน่าเรลเวย์นัมเบอร์ 10 กับบ.อิตาเลียนไทยก่อนทันที   

จันจิรา ทาใบยา
จันจิรา ทาใบยา

หวานชื่นหรือขื่นขมไม่ได้มีแค่ในนิยาย ‘ปลาเล็กกินปลาช้า’ ก็มีอยู่จริงในวงการนักเขียนนิยายออนไลน์

Reading Time: 4 minutesจริงไหมวงการนักเขียนนิยายออนไลน์ เข้าง่าย รวยยาก พูดคุยกับBittersweet นักเขียนนิยาย/ซีรีส์ชื่อดังเรื่อง SOTUS ให้ความเห็นต่อปรากฏการณ์ความสำเร็จของอาชีพนักเขียนนิยายออนไลน์ แต่ในความเป็นจริงแล้ว วงการนี้จะหวานชื่นหรือขื่นขมแค่ไหนฟังเรื่องเล่าจากคนวงใน  ทั้งฝั่งนักเขียน บุญญานี จงทวีพรมงคล  และ Bittersweet รวมทั้งฝั่งของแพลตฟอร์มนิยายออนไลน์ กิตติพงษ์ แซ่ลิ้ม ประธานเจ้าหน้าที่บริหารสายปฏิบัติการ บริษัท เมพ คอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน) และ กวิตา พุกสาย ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท สตอรี่ล็อก จำกัด ผู้ดูแลแพลตฟอร์มนิยายออนไลน์ธัญวลัย

จันจิรา ทาใบยา