seeddemo – Page 135 – Decode

SLIDER • HEADLINE

GRID • HERO

Columnist

การรักษาแบบประคับประคอง : ศักดิ์ศรีในวาระสุดท้ายที่การรักษาพยาบาลประกันสังคมควรมี

Reading Time: 2 minutesสิทธิในการตายอย่างสงบ ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์อย่างสุดท้ายที่รัฐจะให้ได้ ในห้วงเวลาที่การรักษาแบบประคับประคองเป็นที่พูดถึง แต่ยังติดขัด โจทย์สำคัญที่ระบบประกันสังคมต้องให้คำตอบ

New World Order

นักโทษทางภูมิศาสตร์ Made by China, America First

Reading Time: 2 minutesไม่ว่าพี่เบิ้ม จะไปที่ไหน ก็มักจะเหนี่ยวรั้งตัวเองไว้ด้วยความหวาดระแวง เร้าสัญชาตญาณของแย่งชิงที่ติดตัวมาแต่ดั้งเดิม แม้ว่าจะหลุดพ้นจากโซ่ตรวนของแรงโน้มถ่วง แต่ก็ถูกจองจำด้วยภูมิศาสตร์ มันคือพันธนาการที่นิยามชาติและสามารถเป็นอะไรได้อีกในระเบียบโลกใหม่ และเป็นพันธนาการที่ผู้นำโลกอย่างจีนและอเมริกาพยายามจะดิ้นให้หลุด บางฉากจึงดำเนินต่อไปในปริศนาธรรม Wherever you go, there you are. แม้ Tim Marshall จะตั้งชื่อหนังสือ Prisoners of Geography แต่ในสำนวนแปลของ คุณากร วาณิชย์วิรุฬห์ หยั่งรากไปถึงที่ที่เราอยู่คือที่ที่หล่อหลอมเรามา ฉันนึกตลกกลับหัวกลับหาง ที่ใดมีพี่เบิ้ม ที่นั่นมักเป็นอื่น ไม่ลงรอย มันคอยกำหนดโฉมหน้าของสงคราม อำนาจ การเมือง รวมถึงพัฒนาการทางสังคมของคนกลุ่มต่าง ๆ บัดนี้พี่เบิ้มได้ตั้งถิ่นฐานอยู่ในเกือบทุกส่วนของโลก อาจดูเหมือนว่าเทคโนโลยีเอาชนะระยะห่างระหว่างพื้นที่และเวลา ก็อย่าลืมว่า ผืนดินที่เราพำนัก ทำงาน และเลี้ยงดูลูกหลานนั้นเป็นตัวกำหนดพฤติกรรมและทางเลือกของผู้นำโลกบนดาวเคราะห์สีน้ำเงิน ลิขิตชะตาชีวิตด้วยแม่น้ำ เทือกเขา ทะเลทราย ทะเลสาบ และท้องทะเล เหมือนปกหลังแห่งยุคสมัยของการขับเคี่ยวชิงดีในดินแดนอันไกลโพ้น   เพราะ ที่ราบ รัสเซียจึงแข็งกร้าว เพราะ ขุนเขา จีนและอินเดียจึงบาดหมาง เพราะ […]

Conflict Resolution

มะแขว่น ‘แม่ส้าน’ อวสานไร่หมุนเวียน? เมื่อไฟรวมศูนย์ลุกลาม

Reading Time: 5 minutesเรื่องราวของ ‘ไฟ’ บนดอยไร้ชื่อ ‘ต้นมะแขว่น’ ที่มากกว่าการเป็นพืช แต่คือสัญลักษณ์ของการรักษาป่า และการต่อรองของ ‘บ้านแม่ส้าน’ ที่ใช้วิจัยชาวบ้าน ยืนยันกับรัฐว่า ‘พวกเขาไม่ใช่ต้นเหตุของมลพิษ’

Environment

กกโศก นอกสายตารัฐไทย

Reading Time: 4 minutes“เหนือสุดเวียงเจียงใหม่ ยิ่งใหญ่ดอยผ้าห่มปก แม่น้ำกกแหล่งชีวิต แต่วันนี้แม่น้ำกกกำลังเป็นโรคร้ายและต้องการหมอเฉพาะทางมารักษา แต่ฮักษาน้ำกกไว้ไม่ได้ ลูกหลานก็ไร้ซึ่งการเยียวยา” จิรภัทร กันธิยาใจ ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน หมู่ 14 ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ กล่าวถึงแม่น้ำกกในคำขวัญประจำอำเภอแม่อาย ที่วันนี้แหล่งชีวิตกลายเป็นแหล่งปนเปื้อนสารพิษ แม่น้ำกกเป็นสายน้ำสำคัญของภาคเหนือประเทศไทย มีต้นกำเนิดจากภูเขาในรัฐฉาน ประเทศเมียนมา ผ่านเข้าประเทศไทยที่อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ ผ่านตัวเมืองเชียงราย ก่อนไหลลงแม่น้ำโขง ที่อำเภอเชียงแสน แต่วันนี้น้ำกกเปลี่ยนไป จากที่เคยใสกลายเป็นขุ่น ปลาในลำน้ำมีแผลพุพอง ชาวบ้านในพื้นที่ต่างกังวลถึงน้ำที่ใช้สอยมาจากแม่น้ำกกว่าจะมีการปนเปื้อน ส่งผลต่อการเกษตร การท่องเที่ยว และส่งผลกระทบอย่างหนักต่อชีวิต ในวันที่ข้อมูลยังไม่มากพอ หากภาครัฐยังรู้ไม่มากพอถึงสายพิษในสายน้ำและไม่รีบหาทางแก้ไขโดยเร็ว สิ่งที่เรารู้ได้ว่าจะเกิดขึ้นแน่ ๆ คือการตายผ่อนส่งของประชาชนที่ใช้ประโยชน์จากลุ่มน้ำกก ที่กระทรวงสาธารณสุขและเอกสารจากสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษเชียงใหม่ที่ 1 (สคพ. ที่ 1) ระบุความเสี่ยง ‘โรคไข้ดำ’ ของประชาชนที่มีสาเหตุมาจากการได้รับสารหนูสะสมในร่างกายปริมาณมาก โดยที่รัฐบาลยังคงให้ประชาชนต้องอยู่กับความเสี่ยงพร้อมไปกับการนับถอยหลังเผชิญช่วงเวลาอุทกภัย ที่พัดพาให้สารมลพิษอยู่ใกล้ตัวเพิ่มมากขึ้นในทุกวัน ทางออกจากวิกฤติมลพิษข้ามพรมแดนครั้งนี้ จำเป็นต้องยกระดับขึ้นสู่การเจรจาหลายฝ่ายระหว่างประเทศ เมื่อเหตุการณ์สายน้ำเปื้อนสายพิษไม่ใช่แค่เรื่องของประเทศใดประเทศหนึ่ง แต่เป็นเรื่องสำคัญระดับภูมิภาค 3 เดือนผ่านไป เรายัง ‘รู้น้อย’ เกินไปจากมลพิษข้ามแดน […]

Backpack Journalist

AFTER Documentary Series

Reading Time: 3 minutesDecode Original Documentary Series ในเครื่องหมายคำถาม Our World Heritage in Danger? เรื่องราวของมนุษย์ผู้โดดเดี่ยวเฝ้ามองสิ่งมีชีวิตอื่นนอกจากตัวเขาเอง

Futurism

‘ฟ้องปิดปาก’ ไม่แผ่ว! หายนะทางสิ่งแวดล้อมที่ป้องกันได้ด้วยกม.และเจตจำนงทางการเมือง

Reading Time: 3 minutes“เขาไม่ต้องการชนะหรอก เขาแค่ต้องการให้เราเงียบ และมันเป็นวิธีการที่รวดเร็วที่สุดที่จะปิดปากไม่ให้ใครพูดถึงผลกระทบต่อสาธารณะ” เสียงสะท้อนจาก เบญจา แสงจันทร์ คณะก้าวหน้า ในฐานะผู้ถูกฟ้องคดีปิดปากจากภาคธุรกิจ เหตุจากการอภิปรายไม่ไว้วางใจรัฐบาลที่กล่าวอ้างเอื้อผลประโยชน์ต่อภาคธุรกิจในขณะปฏิบัติหน้าที่สส. รูปแบบการฟ้องคดีปิดปากหรือคดี SLAPP (Strategic Lawsuit against Public Participation) กลายเป็นเครื่องมือของทุนและรัฐใช้เพื่อหวังผลให้เสียงของการเรียกร้องสิทธิอ่อนแรงและเงียบลง ไม่เว้นแม้แต่นักปกป้องสิทธิ หรือผู้แทนทางการเมืองที่ถูกเลือกมาจากประชาชนก็ล้วนถูกฟ้องดำเนินคดีทั้งสิ้น โดยผู้ฟ้องไม่ได้มุ่งแสวงหาข้อเท็จจริงด้วยกระบวนการยุติธรรม ภาพยนตร์สารคดีเรื่อง SLAPP จึงไม่เพียงตีแผ่ความอยุติธรรมที่นักปกป้องสิทธิด้านสิ่งแวดล้อมต้องเผชิญ แต่ยังสื่อถึงพลัง ความกล้าหาญ และความหวังของผู้คนที่ยังคงยืนหยัดต่อสู้เพื่อปกป้องสิ่งแวดล้อม และเรียกร้องให้มีการจัดทำกลไกทางกฎหมายที่เป็นธรรมและคุ้มครองสิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐานของประชาชน ทั้งยังเปิดเวทีสำหรับการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหว่างนักกิจกรรม นักกฎหมาย ภาคประชาสังคม และสื่อมวลชน เพื่อร่วมกันหาทางออกจากปัญหา SLAPP ‘ฟ้องปิดปาก’ มรดกตกทอดจากรัฐประหาร  ย้อนกลับไปตั้งแต่ปี 2557 ที่สังคมไทยอยู่ภายใต้ระบบรัฐประหาร เกิดพระราชบัญญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ. 2558 พ.ร.บ. นี้ถูกใช้บังคับควบคุมการแสดงออกด้วยการชุมนุมเพื่อเรียกร้องสิทธิของประชาชน และเป็นหนึ่งเหตุผลที่รัฐใช้ในการดำเนินคดีกับผู้ออกมาเรียกร้องปกป้องสิทธิของตนเอง เช่นในกรณี ‘เทใจให้เทพา’ ชาวบ้านในพื้นที่ อ.เทพา จ.สงขลา คัดค้านการก่อสร้างโรงไฟฟ้าถ่านหินในพื้นที่ ด้วยการจับกุมและดำเนินคดีแกนนำทั้ง 17 คน ข้อหาขัดขวางการจับกุม ทำร้ายร่างกายเจ้าหน้าที่รัฐ ฝ่าฝืน พ.ร.บ.ชุมนุมสาธารณะ  […]

GRID • CARD

Columnist,Welfare state

การรักษาแบบประคับประคอง : ศักดิ์ศรีในวาระสุดท้ายที่การรักษาพยาบาลประกันสังคมควรมี

Reading Time: 2 minutesสิทธิในการตายอย่างสงบ ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์อย่างสุดท้ายที่รัฐจะให้ได้ ในห้วงเวลาที่การรักษาแบบประคับประคองเป็นที่พูดถึง แต่ยังติดขัด โจทย์สำคัญที่ระบบประกันสังคมต้องให้คำตอบ

รศ.ดร.ษัษฐรัมย์ ธรรมบุษดี
New World Order,Play Read

นักโทษทางภูมิศาสตร์ Made by China, America First

Reading Time: 2 minutesไม่ว่าพี่เบิ้ม จะไปที่ไหน ก็มักจะเหนี่ยวรั้งตัวเองไว้ด้วยความหวาดระแวง เร้าสัญชาตญาณของแย่งชิงที่ติดตัวมาแต่ดั้งเดิม แม้ว่าจะหลุดพ้นจากโซ่ตรวนของแรงโน้มถ่วง แต่ก็ถูกจองจำด้วยภูมิศาสตร์ มันคือพันธนาการที่นิยามชาติและสามารถเป็นอะไรได้อีกในระเบียบโลกใหม่ และเป็นพันธนาการที่ผู้นำโลกอย่างจีนและอเมริกาพยายามจะดิ้นให้หลุด บางฉากจึงดำเนินต่อไปในปริศนาธรรม Wherever you go, there you are. แม้ Tim Marshall จะตั้งชื่อหนังสือ Prisoners of Geography แต่ในสำนวนแปลของ คุณากร วาณิชย์วิรุฬห์ หยั่งรากไปถึงที่ที่เราอยู่คือที่ที่หล่อหลอมเรามา ฉันนึกตลกกลับหัวกลับหาง ที่ใดมีพี่เบิ้ม ที่นั่นมักเป็นอื่น ไม่ลงรอย มันคอยกำหนดโฉมหน้าของสงคราม อำนาจ การเมือง รวมถึงพัฒนาการทางสังคมของคนกลุ่มต่าง ๆ บัดนี้พี่เบิ้มได้ตั้งถิ่นฐานอยู่ในเกือบทุกส่วนของโลก อาจดูเหมือนว่าเทคโนโลยีเอาชนะระยะห่างระหว่างพื้นที่และเวลา ก็อย่าลืมว่า ผืนดินที่เราพำนัก ทำงาน และเลี้ยงดูลูกหลานนั้นเป็นตัวกำหนดพฤติกรรมและทางเลือกของผู้นำโลกบนดาวเคราะห์สีน้ำเงิน ลิขิตชะตาชีวิตด้วยแม่น้ำ เทือกเขา ทะเลทราย ทะเลสาบ และท้องทะเล เหมือนปกหลังแห่งยุคสมัยของการขับเคี่ยวชิงดีในดินแดนอันไกลโพ้น   เพราะ ที่ราบ รัสเซียจึงแข็งกร้าว เพราะ ขุนเขา จีนและอินเดียจึงบาดหมาง เพราะ […]

ภัทราภรณ์ ศรีทองแท้
Conflict Resolution,Environment

มะแขว่น ‘แม่ส้าน’ อวสานไร่หมุนเวียน? เมื่อไฟรวมศูนย์ลุกลาม

Reading Time: 5 minutesเรื่องราวของ ‘ไฟ’ บนดอยไร้ชื่อ ‘ต้นมะแขว่น’ ที่มากกว่าการเป็นพืช แต่คือสัญลักษณ์ของการรักษาป่า และการต่อรองของ ‘บ้านแม่ส้าน’ ที่ใช้วิจัยชาวบ้าน ยืนยันกับรัฐว่า ‘พวกเขาไม่ใช่ต้นเหตุของมลพิษ’

ธเนศ แสงทองศรีกมล
ขอบคุณภาพ Kowit Boondham นักข่าวไทยพีบีเอส Environment

กกโศก นอกสายตารัฐไทย

Reading Time: 4 minutes“เหนือสุดเวียงเจียงใหม่ ยิ่งใหญ่ดอยผ้าห่มปก แม่น้ำกกแหล่งชีวิต แต่วันนี้แม่น้ำกกกำลังเป็นโรคร้ายและต้องการหมอเฉพาะทางมารักษา แต่ฮักษาน้ำกกไว้ไม่ได้ ลูกหลานก็ไร้ซึ่งการเยียวยา” จิรภัทร กันธิยาใจ ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน หมู่ 14 ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ กล่าวถึงแม่น้ำกกในคำขวัญประจำอำเภอแม่อาย ที่วันนี้แหล่งชีวิตกลายเป็นแหล่งปนเปื้อนสารพิษ แม่น้ำกกเป็นสายน้ำสำคัญของภาคเหนือประเทศไทย มีต้นกำเนิดจากภูเขาในรัฐฉาน ประเทศเมียนมา ผ่านเข้าประเทศไทยที่อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ ผ่านตัวเมืองเชียงราย ก่อนไหลลงแม่น้ำโขง ที่อำเภอเชียงแสน แต่วันนี้น้ำกกเปลี่ยนไป จากที่เคยใสกลายเป็นขุ่น ปลาในลำน้ำมีแผลพุพอง ชาวบ้านในพื้นที่ต่างกังวลถึงน้ำที่ใช้สอยมาจากแม่น้ำกกว่าจะมีการปนเปื้อน ส่งผลต่อการเกษตร การท่องเที่ยว และส่งผลกระทบอย่างหนักต่อชีวิต ในวันที่ข้อมูลยังไม่มากพอ หากภาครัฐยังรู้ไม่มากพอถึงสายพิษในสายน้ำและไม่รีบหาทางแก้ไขโดยเร็ว สิ่งที่เรารู้ได้ว่าจะเกิดขึ้นแน่ ๆ คือการตายผ่อนส่งของประชาชนที่ใช้ประโยชน์จากลุ่มน้ำกก ที่กระทรวงสาธารณสุขและเอกสารจากสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษเชียงใหม่ที่ 1 (สคพ. ที่ 1) ระบุความเสี่ยง ‘โรคไข้ดำ’ ของประชาชนที่มีสาเหตุมาจากการได้รับสารหนูสะสมในร่างกายปริมาณมาก โดยที่รัฐบาลยังคงให้ประชาชนต้องอยู่กับความเสี่ยงพร้อมไปกับการนับถอยหลังเผชิญช่วงเวลาอุทกภัย ที่พัดพาให้สารมลพิษอยู่ใกล้ตัวเพิ่มมากขึ้นในทุกวัน ทางออกจากวิกฤติมลพิษข้ามพรมแดนครั้งนี้ จำเป็นต้องยกระดับขึ้นสู่การเจรจาหลายฝ่ายระหว่างประเทศ เมื่อเหตุการณ์สายน้ำเปื้อนสายพิษไม่ใช่แค่เรื่องของประเทศใดประเทศหนึ่ง แต่เป็นเรื่องสำคัญระดับภูมิภาค 3 เดือนผ่านไป เรายัง ‘รู้น้อย’ เกินไปจากมลพิษข้ามแดน […]

Decode
Backpack Journalist,Documentary,Sustainability,VDO

AFTER Documentary Series

Reading Time: 3 minutesDecode Original Documentary Series ในเครื่องหมายคำถาม Our World Heritage in Danger? เรื่องราวของมนุษย์ผู้โดดเดี่ยวเฝ้ามองสิ่งมีชีวิตอื่นนอกจากตัวเขาเอง

Decode
Economy,Election,Environment,Explain,News

กำบิลค่าไฟไว้แน่น ‘แพง’ แบบดุดันไม่เกรงใจใคร! ถ้ายังการันตีกำไรให้ทุนใหญ่ ‘เราก็คงไม่รอด’

Reading Time: 3 minutesทุก ๆ 1 องศาที่ร้อนขึ้น แอร์จะกินไฟเพิ่มขึ้นมากกว่า 3% และถ้าจำไม่ผิดอ.ชาลีจะบอกว่า ทุก 1 องศาที่ร้อนขึ้น จ่ายค่าไฟแพงขึ้นอยู่แล้ว 7% ยังไม่นับค่าFTที่เพิ่มขึ้น แต่ประเด็นสำคัญในทุกบิลค่าไฟของเรา คือการบริหารจัดการของรัฐที่ผิดพลาด ตั้งแต่ ค่าพร้อมจ่าย ดีลผูกขาด ค่าก๊าซธรรมชาติราคาแพง ไปจนถึงการไม่ยอมเจรจากับกลุ่มทุนเพื่อหาทางลดภาระให้ประชาชน

นทธร เกตุชู
Columnist,Crack Politics

ทำไมคนถึงเชื่อฟังอำนาจ และยอมทนต่อความอยุติธรรม ?

Reading Time: 2 minutesทำไมคนถึงเชื่อฟังอำนาจ? และทำไมคนยอมทนต่อความอยุติธรรม? ผมคิดว่า 2 คำถามน่าสนใจและชวนขบคิดเป็นอย่างยิ่ง เพราะสอดคล้องกับสถานการณ์หลายอย่างในสังคมไทย

รศ.ดร.ประจักษ์ ก้องกีรติ
News

Care Income: งานดูแลทุกข์สุขคนในบ้านต้องมีค่าตอบแทน และถูกคิดเป็นมูลค่าทางเศรษฐกิจ

Reading Time: 2 minutesวงเสวนา “การเริ่มต้นบทสนทนาเรื่อง CARE INCOME คุณค่าและค่าตอบแทนงานของแม่และคนทำงานดูแล” ซึ่งมีการพูดถึงและอยากให้สังคมมีการผลักดันให้ “คนทำงานดูแล” มีค่าตอบแทน มีรัฐสวัสดิการ เพราะนี่ก็ถือ “เป็นการงาน” เช่นกัน ซึ่งที่ผ่านมาในปีประเทศไทยเคยลงนามในปฏิญญาและแผนปฏิบัติเพื่อความก้าวหน้าของสตรีเมื่อปี 2538 ซึ่งระบุว่า ต้องคิดมูลค่าเศรษฐกิจของงานดูแลบ้านที่ผู้หญิงทำด้วย แต่จนถึงทุกวันนี้ ยังไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลง

กัลยาวีร์ แววคล้ายหงษ์

GRID • LIST • PAGINATION

KEETA วัฒนธรรมอาหารจากไทยส่งไปไกลถึงNASA

Reading Time: < 1 minuteNASA เปิดรับไอเดียพัฒนาอาหารอวกาศ โดยได้ประกาศชื่อทีมที่เข้ารอบด้วยกันทั้งหมด 28 ทีม หนึ่งในนั้นคือทีม KEETA จากประเทศไทย

ที่ไม่ถูกนับ

Reading Time: < 1 minuteกวีนิพนธ์ ลำดับที่ 19 ของ ด๊ะ โรสนี นูรฟารีดาในคอลัมน์ The Passenger ของเว็บไซต์ Decode.plus

ประเทศป่วยใจ

Reading Time: < 1 minuteคนอายุน้อย ๆ รอบ ๆ ตัวที่รู้จักก็พากันเริ่มดิ่งร่วงกันเป็นตับ…มันเกิดอะไรขึ้น?  

หนุ่มสาวพลัดถิ่น(ชายแดนใต้) ภูเขาน้ำแข็งแห่งดินแดนชายขอบ

Reading Time: 3 minutesคนวัย 20 – 40 ออกไปเรียนหนังสือ ไปหางานทำที่อื่น นอกจากความเจ็บปวดของคนแล้ว ผมเลยมองว่ามันคือความเจ็บปวดของพื้นที่ด้วย

กลับไปอ่านงานคลาสสิค “การปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475”

Reading Time: 2 minutesเมื่อรศ.ดร.ประจักษ์ ก้องกีร กลับไปอ่านหนังสือเรื่อง “การปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475” ของศ.ดร.นครินทร์ เมฆไตรรัตน์

1 133 134 135 136 137 202

GRID • CAPTION

GRID • CARD • HIDE SUMMARY

Columnist,Welfare state

การรักษาแบบประคับประคอง : ศักดิ์ศรีในวาระสุดท้ายที่การรักษาพยาบาลประกันสังคมควรมี

Reading Time: 2 minutesสิทธิในการตายอย่างสงบ ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์อย่างสุดท้ายที่รัฐจะให้ได้ ในห้วงเวลาที่การรักษาแบบประคับประคองเป็นที่พูดถึง แต่ยังติดขัด โจทย์สำคัญที่ระบบประกันสังคมต้องให้คำตอบ

รศ.ดร.ษัษฐรัมย์ ธรรมบุษดี
New World Order,Play Read

นักโทษทางภูมิศาสตร์ Made by China, America First

Reading Time: 2 minutesไม่ว่าพี่เบิ้ม จะไปที่ไหน ก็มักจะเหนี่ยวรั้งตัวเองไว้ด้วยความหวาดระแวง เร้าสัญชาตญาณของแย่งชิงที่ติดตัวมาแต่ดั้งเดิม แม้ว่าจะหลุดพ้นจากโซ่ตรวนของแรงโน้มถ่วง แต่ก็ถูกจองจำด้วยภูมิศาสตร์ มันคือพันธนาการที่นิยามชาติและสามารถเป็นอะไรได้อีกในระเบียบโลกใหม่ และเป็นพันธนาการที่ผู้นำโลกอย่างจีนและอเมริกาพยายามจะดิ้นให้หลุด บางฉากจึงดำเนินต่อไปในปริศนาธรรม Wherever you go, there you are. แม้ Tim Marshall จะตั้งชื่อหนังสือ Prisoners of Geography แต่ในสำนวนแปลของ คุณากร วาณิชย์วิรุฬห์ หยั่งรากไปถึงที่ที่เราอยู่คือที่ที่หล่อหลอมเรามา ฉันนึกตลกกลับหัวกลับหาง ที่ใดมีพี่เบิ้ม ที่นั่นมักเป็นอื่น ไม่ลงรอย มันคอยกำหนดโฉมหน้าของสงคราม อำนาจ การเมือง รวมถึงพัฒนาการทางสังคมของคนกลุ่มต่าง ๆ บัดนี้พี่เบิ้มได้ตั้งถิ่นฐานอยู่ในเกือบทุกส่วนของโลก อาจดูเหมือนว่าเทคโนโลยีเอาชนะระยะห่างระหว่างพื้นที่และเวลา ก็อย่าลืมว่า ผืนดินที่เราพำนัก ทำงาน และเลี้ยงดูลูกหลานนั้นเป็นตัวกำหนดพฤติกรรมและทางเลือกของผู้นำโลกบนดาวเคราะห์สีน้ำเงิน ลิขิตชะตาชีวิตด้วยแม่น้ำ เทือกเขา ทะเลทราย ทะเลสาบ และท้องทะเล เหมือนปกหลังแห่งยุคสมัยของการขับเคี่ยวชิงดีในดินแดนอันไกลโพ้น   เพราะ ที่ราบ รัสเซียจึงแข็งกร้าว เพราะ ขุนเขา จีนและอินเดียจึงบาดหมาง เพราะ […]

ภัทราภรณ์ ศรีทองแท้
Conflict Resolution,Environment

มะแขว่น ‘แม่ส้าน’ อวสานไร่หมุนเวียน? เมื่อไฟรวมศูนย์ลุกลาม

Reading Time: 5 minutesเรื่องราวของ ‘ไฟ’ บนดอยไร้ชื่อ ‘ต้นมะแขว่น’ ที่มากกว่าการเป็นพืช แต่คือสัญลักษณ์ของการรักษาป่า และการต่อรองของ ‘บ้านแม่ส้าน’ ที่ใช้วิจัยชาวบ้าน ยืนยันกับรัฐว่า ‘พวกเขาไม่ใช่ต้นเหตุของมลพิษ’

ธเนศ แสงทองศรีกมล
ขอบคุณภาพ Kowit Boondham นักข่าวไทยพีบีเอส Environment

กกโศก นอกสายตารัฐไทย

Reading Time: 4 minutes“เหนือสุดเวียงเจียงใหม่ ยิ่งใหญ่ดอยผ้าห่มปก แม่น้ำกกแหล่งชีวิต แต่วันนี้แม่น้ำกกกำลังเป็นโรคร้ายและต้องการหมอเฉพาะทางมารักษา แต่ฮักษาน้ำกกไว้ไม่ได้ ลูกหลานก็ไร้ซึ่งการเยียวยา” จิรภัทร กันธิยาใจ ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน หมู่ 14 ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ กล่าวถึงแม่น้ำกกในคำขวัญประจำอำเภอแม่อาย ที่วันนี้แหล่งชีวิตกลายเป็นแหล่งปนเปื้อนสารพิษ แม่น้ำกกเป็นสายน้ำสำคัญของภาคเหนือประเทศไทย มีต้นกำเนิดจากภูเขาในรัฐฉาน ประเทศเมียนมา ผ่านเข้าประเทศไทยที่อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ ผ่านตัวเมืองเชียงราย ก่อนไหลลงแม่น้ำโขง ที่อำเภอเชียงแสน แต่วันนี้น้ำกกเปลี่ยนไป จากที่เคยใสกลายเป็นขุ่น ปลาในลำน้ำมีแผลพุพอง ชาวบ้านในพื้นที่ต่างกังวลถึงน้ำที่ใช้สอยมาจากแม่น้ำกกว่าจะมีการปนเปื้อน ส่งผลต่อการเกษตร การท่องเที่ยว และส่งผลกระทบอย่างหนักต่อชีวิต ในวันที่ข้อมูลยังไม่มากพอ หากภาครัฐยังรู้ไม่มากพอถึงสายพิษในสายน้ำและไม่รีบหาทางแก้ไขโดยเร็ว สิ่งที่เรารู้ได้ว่าจะเกิดขึ้นแน่ ๆ คือการตายผ่อนส่งของประชาชนที่ใช้ประโยชน์จากลุ่มน้ำกก ที่กระทรวงสาธารณสุขและเอกสารจากสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษเชียงใหม่ที่ 1 (สคพ. ที่ 1) ระบุความเสี่ยง ‘โรคไข้ดำ’ ของประชาชนที่มีสาเหตุมาจากการได้รับสารหนูสะสมในร่างกายปริมาณมาก โดยที่รัฐบาลยังคงให้ประชาชนต้องอยู่กับความเสี่ยงพร้อมไปกับการนับถอยหลังเผชิญช่วงเวลาอุทกภัย ที่พัดพาให้สารมลพิษอยู่ใกล้ตัวเพิ่มมากขึ้นในทุกวัน ทางออกจากวิกฤติมลพิษข้ามพรมแดนครั้งนี้ จำเป็นต้องยกระดับขึ้นสู่การเจรจาหลายฝ่ายระหว่างประเทศ เมื่อเหตุการณ์สายน้ำเปื้อนสายพิษไม่ใช่แค่เรื่องของประเทศใดประเทศหนึ่ง แต่เป็นเรื่องสำคัญระดับภูมิภาค 3 เดือนผ่านไป เรายัง ‘รู้น้อย’ เกินไปจากมลพิษข้ามแดน […]

Decode
Backpack Journalist,Documentary,Sustainability,VDO

AFTER Documentary Series

Reading Time: 3 minutesDecode Original Documentary Series ในเครื่องหมายคำถาม Our World Heritage in Danger? เรื่องราวของมนุษย์ผู้โดดเดี่ยวเฝ้ามองสิ่งมีชีวิตอื่นนอกจากตัวเขาเอง

Decode
Conflict Resolution,Environment,News

ทำงานเก็บเงิน-สุขสม-รมขยะ

Reading Time: 4 minutesวิกฤตโรงงานระบาดที่โรงขยะอ่อนนุช ชาวบ้านที่ต้องทนกับกลิ่นเหม็นจากนโยบายปลายปากกาของรัฐบาลประยุทธ์ เสียงสุดของชุมชนรอบโรงงานที่ไม่ถูกนับเป็นที่อยู่อาศัย ในวันที่ไม่อยากใช้อากาศหายใจ

นราธิป ทองถนอม
Economy,Inequality,News,Story

ผิดไหมที่ต่อรองของ…ลูกชาวนา – ลูกจ้าง – ลูกความ

Reading Time: 2 minutesโลกความจริงของแรงงานที่มีกฏหมายคุ้มครองแต่เข้าไม่ถึง “ทั้งบริษัทพี่ถูกไล่ออกคนเดียวด้วยเหตุผลเรื่องโควิด -19” พี่ว่ามันไม่ใช่นะ ! ประโยคเดียวที่ทำให้เราต้องเหลียวหลัง ด้วยน้ำเสียงที่ชัดเจนเจือปนความเจ็บปวดของพี่ไหม-ธนพร วิจันทร์ ตัวแทนเครือข่ายแรงงานเพื่อสิทธิประชาชน

วิภาพร วัฒนวิทย์
Human & Society,New World Order

‘เพราะเป็นชาวสลาฟ จึงเจ็บปวด’ บาดแผลของประชาชน บนผืนผ้าใบยุโรปตะวันออก

Reading Time: 3 minutesถึงแม้ศิลปะไม่เคยเป็นขี้ข้าใครและไม่เคยเป็นเจ้านายใคร ทว่า ศิลปะก็เป็นเครื่องมืออย่างหนึ่งในการบอกเล่าเรื่องราวของสังคมในช่วงเวลานั้นอยู่เสมอ

นทธร เกตุชู
Conflict Resolution,Play Read

เรียนรู้ ‘อำนาจชนชั้นนำ’ ทลายกำแพงกั้นเส้นเขตแดนประชาชน

Reading Time: 2 minutesอดีต ปัจจุบัน และอนาคตของผู้วาง “กฏเกม” ทางการเมืองในอุษาคเนย์ คำโปรยของหนังสือ “The Ruling Game : ชนชั้นนำและอำนาจในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้” เขียนโดย รศ.ดร. ดุลยภาค ปรีชารัชช  เป็นหนังสือที่สำรวจถึงวิธีการที่ชนชั้นนำในภูมิภาคนี้ใช้อำนาจเพื่อสร้าง และรักษาอิทธิพลของตนในระดับต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นในด้านการเมือง เศรษฐกิจ หรือสังคม 

กุลธิดา กระจ่างกุล

GRID • CONTENT

การรักษาแบบประคับประคอง : ศักดิ์ศรีในวาระสุดท้ายที่การรักษาพยาบาลประกันสังคมควรมี

Reading Time: 2 minutesสิทธิในการตายอย่างสงบ ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์อย่างสุดท้ายที่รัฐจะให้ได้ ในห้วงเวลาที่การรักษาแบบประคับประคองเป็นที่พูดถึง แต่ยังติดขัด โจทย์สำคัญที่ระบบประกันสังคมต้องให้คำตอบ

นักโทษทางภูมิศาสตร์ Made by China, America First

Reading Time: 2 minutesไม่ว่าพี่เบิ้ม จะไปที่ไหน ก็มักจะเหนี่ยวรั้งตัวเองไว้ด้วยความหวาดระแวง เร้าสัญชาตญาณของแย่งชิงที่ติดตัวมาแต่ดั้งเดิม แม้ว่าจะหลุดพ้นจากโซ่ตรวนของแรงโน้มถ่วง แต่ก็ถูกจองจำด้วยภูมิศาสตร์ มันคือพันธนาการที่นิยามชาติและสามารถเป็นอะไรได้อีกในระเบียบโลกใหม่ และเป็นพันธนาการที่ผู้นำโลกอย่างจีนและอเมริกาพยายามจะดิ้นให้หลุด บางฉากจึงดำเนินต่อไปในปริศนาธรรม Wherever you go, there you are. แม้ Tim Marshall จะตั้งชื่อหนังสือ Prisoners of Geography แต่ในสำนวนแปลของ คุณากร วาณิชย์วิรุฬห์ หยั่งรากไปถึงที่ที่เราอยู่คือที่ที่หล่อหลอมเรามา ฉันนึกตลกกลับหัวกลับหาง ที่ใดมีพี่เบิ้ม ที่นั่นมักเป็นอื่น ไม่ลงรอย มันคอยกำหนดโฉมหน้าของสงคราม อำนาจ การเมือง รวมถึงพัฒนาการทางสังคมของคนกลุ่มต่าง ๆ บัดนี้พี่เบิ้มได้ตั้งถิ่นฐานอยู่ในเกือบทุกส่วนของโลก อาจดูเหมือนว่าเทคโนโลยีเอาชนะระยะห่างระหว่างพื้นที่และเวลา ก็อย่าลืมว่า ผืนดินที่เราพำนัก ทำงาน และเลี้ยงดูลูกหลานนั้นเป็นตัวกำหนดพฤติกรรมและทางเลือกของผู้นำโลกบนดาวเคราะห์สีน้ำเงิน ลิขิตชะตาชีวิตด้วยแม่น้ำ เทือกเขา ทะเลทราย ทะเลสาบ และท้องทะเล เหมือนปกหลังแห่งยุคสมัยของการขับเคี่ยวชิงดีในดินแดนอันไกลโพ้น   เพราะ ที่ราบ รัสเซียจึงแข็งกร้าว เพราะ ขุนเขา จีนและอินเดียจึงบาดหมาง เพราะ […]

มะแขว่น ‘แม่ส้าน’ อวสานไร่หมุนเวียน? เมื่อไฟรวมศูนย์ลุกลาม

Reading Time: 5 minutesเรื่องราวของ ‘ไฟ’ บนดอยไร้ชื่อ ‘ต้นมะแขว่น’ ที่มากกว่าการเป็นพืช แต่คือสัญลักษณ์ของการรักษาป่า และการต่อรองของ ‘บ้านแม่ส้าน’ ที่ใช้วิจัยชาวบ้าน ยืนยันกับรัฐว่า ‘พวกเขาไม่ใช่ต้นเหตุของมลพิษ’

กกโศก นอกสายตารัฐไทย

Reading Time: 4 minutes“เหนือสุดเวียงเจียงใหม่ ยิ่งใหญ่ดอยผ้าห่มปก แม่น้ำกกแหล่งชีวิต แต่วันนี้แม่น้ำกกกำลังเป็นโรคร้ายและต้องการหมอเฉพาะทางมารักษา แต่ฮักษาน้ำกกไว้ไม่ได้ ลูกหลานก็ไร้ซึ่งการเยียวยา” จิรภัทร กันธิยาใจ ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน หมู่ 14 ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ กล่าวถึงแม่น้ำกกในคำขวัญประจำอำเภอแม่อาย ที่วันนี้แหล่งชีวิตกลายเป็นแหล่งปนเปื้อนสารพิษ แม่น้ำกกเป็นสายน้ำสำคัญของภาคเหนือประเทศไทย มีต้นกำเนิดจากภูเขาในรัฐฉาน ประเทศเมียนมา ผ่านเข้าประเทศไทยที่อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ ผ่านตัวเมืองเชียงราย ก่อนไหลลงแม่น้ำโขง ที่อำเภอเชียงแสน แต่วันนี้น้ำกกเปลี่ยนไป จากที่เคยใสกลายเป็นขุ่น ปลาในลำน้ำมีแผลพุพอง ชาวบ้านในพื้นที่ต่างกังวลถึงน้ำที่ใช้สอยมาจากแม่น้ำกกว่าจะมีการปนเปื้อน ส่งผลต่อการเกษตร การท่องเที่ยว และส่งผลกระทบอย่างหนักต่อชีวิต ในวันที่ข้อมูลยังไม่มากพอ หากภาครัฐยังรู้ไม่มากพอถึงสายพิษในสายน้ำและไม่รีบหาทางแก้ไขโดยเร็ว สิ่งที่เรารู้ได้ว่าจะเกิดขึ้นแน่ ๆ คือการตายผ่อนส่งของประชาชนที่ใช้ประโยชน์จากลุ่มน้ำกก ที่กระทรวงสาธารณสุขและเอกสารจากสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษเชียงใหม่ที่ 1 (สคพ. ที่ 1) ระบุความเสี่ยง ‘โรคไข้ดำ’ ของประชาชนที่มีสาเหตุมาจากการได้รับสารหนูสะสมในร่างกายปริมาณมาก โดยที่รัฐบาลยังคงให้ประชาชนต้องอยู่กับความเสี่ยงพร้อมไปกับการนับถอยหลังเผชิญช่วงเวลาอุทกภัย ที่พัดพาให้สารมลพิษอยู่ใกล้ตัวเพิ่มมากขึ้นในทุกวัน ทางออกจากวิกฤติมลพิษข้ามพรมแดนครั้งนี้ จำเป็นต้องยกระดับขึ้นสู่การเจรจาหลายฝ่ายระหว่างประเทศ เมื่อเหตุการณ์สายน้ำเปื้อนสายพิษไม่ใช่แค่เรื่องของประเทศใดประเทศหนึ่ง แต่เป็นเรื่องสำคัญระดับภูมิภาค 3 เดือนผ่านไป เรายัง ‘รู้น้อย’ เกินไปจากมลพิษข้ามแดน […]

AFTER Documentary Series

Reading Time: 3 minutesDecode Original Documentary Series ในเครื่องหมายคำถาม Our World Heritage in Danger? เรื่องราวของมนุษย์ผู้โดดเดี่ยวเฝ้ามองสิ่งมีชีวิตอื่นนอกจากตัวเขาเอง

ตาดวงใหม่ของมนุษยชาติ

Reading Time: < 1 minuteSpace for Thai นิศาชล คำลือ ว่ากันว่าความงามไม่อาจมองเห็นได้ด้วยตาเปล่าเสมอไป เนื่องด้วยข้อจำกัดทางธรรมชาติที่อนุญาตให้มนุษย์มองเห็นวัตถุได้เพียงช่วงคลื่นที่ตามองเห็นเท่านั้น เมื่อดวงตาไม่อาจมองเห็น มนุษย์จึงจำเป็นจะต้องใช้สติปัญญาแทนดวงตาเพื่อมองให้เห็นถึงความงามที่ไม่อาจมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า ในปี ค.ศ. 1990 กล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลได้ถูกส่งขึ้นไปโคจรรอบโลกที่ความสูงประมาณ 570 กิโลเมตร มันสามารถมองเห็นวัตถุได้ทั้งในช่วงคลื่นที่ตามองเห็น ช่วงคลื่นแสงอินฟราเรด และช่วงคลื่นอัลตราไวโอเลต ฮับเบิลประสบความสำเร็จอย่างมากในการเป็นกล้องโทรทรรศน์อวกาศ ด้วยดวงตาของมันทำให้นักดาราศาสตร์สามารถศึกษาวัตถุและปรากฏการณ์ใหม่ ๆ ในอวกาศได้มากมาย สร้างผลกระทบเชิงบวกเป็นวงกว้างให้กับวงการดาราศาสตร์และวิทยาศาสตร์ และข้อมูลจากฮับเบิลยังถูกนำมาอ้างอิงในงานวิจัยของนักวิจัยอยู่เสมอ ๆ จนถึงนักวิจัยรุ่นปัจจุบัน จะเรียกว่าเป็นดวงตาของมนุษยชาติเลยก็ว่าได้ แต่คุณผู้อ่านสังเกตเห็นอะไรในความสมบูรณ์แบบนี้ไหม? หากนับตั้งแต่ปีที่ฮับเบิลถูกส่งขึ้นไปปฏิบัติหน้าที่จนถึงวันนี้ ณ ที่เขียน พบว่ากล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลมีอายุการทำงานมากว่า 32 ปีแล้ว แม้มันจะเป็นกล้องโทรทรรศน์อวกาศที่ถูกออกแบบมาให้สามารถส่งนักบินอวกาศไปทำการซ่อมแซมเมื่อชำรุดได้ แต่เราได้ส่งนักบินอวกาศออกไปซ่อมแซมมันอยู่เสมอมากถึง 5 ครั้งแล้ว และการส่งมนุษย์ออกไปทำงานกลางอวกาศแบบนั้น นับเป็นเรื่องที่มีความเสี่ยงสูง ยิ่งเราดึงดันจะซ่อมมันอยู่เรื่อย ๆ จะยิ่งเป็นการเพิ่มความเสี่ยงให้กับนักบินอวกาศ หน่วยงานอวกาศอย่างนาซ่า องค์การอวกาศยุโรป และอีกหนึ่งพันธมิตรอย่างองค์การอวกาศแคนาดาจึงได้พยายามที่จะสร้างกล้องโทรทรรศน์อวกาศรุ่นใหม่ขึ้นมาเพื่อทดแทนการทำงานของกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล ทั้งนี้พวกเขายังตั้งเป้าให้กล้องโทรทรรศน์อวกาศรุ่นใหม่ที่ว่าสามารถล้วงลึกจักรวาลไปได้ไกลถึงจุดกำเนิดของทุกสิ่งทุกอย่างเพื่อไขปริศนาในการมีอยู่ของเอกภพ และนั่นก็คือจุดกำเนิดของ “กล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์ เวบบ์” กล้องโทรทรรศน์อวกาศชนิดสะท้อนแสงทายาทรุ่นน้องที่อ้างอิงการสร้างมาจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล เป็นเวลาเกือบสามทศวรรษในการวางแผนพัฒนาและปรับปรุง จนในที่สุด เจมส์ เวบบ์ […]

ฉันเยาว์ ฉันเขลา ฉันตกเป็นเหยื่อ เมื่อสถานศึกษาไม่ใช่พื้นที่ปลอดภัย

Reading Time: 3 minutesถูกแอบถ่ายในห้องน้ำ จนถึงการข่มขืนระหว่างช่วยงานรุ่นพี่ เรื่องราวเหล่านี้เกิดขึ้นในรั้วมหาวิทยาลัย ที่ถูกคาดหวังให้เป็นดินแดนแห่งเสรีภาพ ปลอดภัย และเต็มไปด้วยปัญญาชน

ภาษาอังกฤษกับความเป็นสากลที่เด็กไทยอยากไปให้ถึง

Reading Time: 3 minutesคุยกับกรกนก ฮัปเปิล ถึงสาเหตุความย่ำแย่การใช้ภาษาอังกฤษของเด็กไทย ท่ามกลางความเป็นภาษาสากลของภาษา

MIX

Columnist,Welfare state

การรักษาแบบประคับประคอง : ศักดิ์ศรีในวาระสุดท้ายที่การรักษาพยาบาลประกันสังคมควรมี

Reading Time: 2 minutesสิทธิในการตายอย่างสงบ ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์อย่างสุดท้ายที่รัฐจะให้ได้ ในห้วงเวลาที่การรักษาแบบประคับประคองเป็นที่พูดถึง แต่ยังติดขัด โจทย์สำคัญที่ระบบประกันสังคมต้องให้คำตอบ

รศ.ดร.ษัษฐรัมย์ ธรรมบุษดี
New World Order,Play Read

นักโทษทางภูมิศาสตร์ Made by China, America First

Reading Time: 2 minutesไม่ว่าพี่เบิ้ม จะไปที่ไหน ก็มักจะเหนี่ยวรั้งตัวเองไว้ด้วยความหวาดระแวง เร้าสัญชาตญาณของแย่งชิงที่ติดตัวมาแต่ดั้งเดิม แม้ว่าจะหลุดพ้นจากโซ่ตรวนของแรงโน้มถ่วง แต่ก็ถูกจองจำด้วยภูมิศาสตร์ มันคือพันธนาการที่นิยามชาติและสามารถเป็นอะไรได้อีกในระเบียบโลกใหม่ และเป็นพันธนาการที่ผู้นำโลกอย่างจีนและอเมริกาพยายามจะดิ้นให้หลุด บางฉากจึงดำเนินต่อไปในปริศนาธรรม Wherever you go, there you are. แม้ Tim Marshall จะตั้งชื่อหนังสือ Prisoners of Geography แต่ในสำนวนแปลของ คุณากร วาณิชย์วิรุฬห์ หยั่งรากไปถึงที่ที่เราอยู่คือที่ที่หล่อหลอมเรามา ฉันนึกตลกกลับหัวกลับหาง ที่ใดมีพี่เบิ้ม ที่นั่นมักเป็นอื่น ไม่ลงรอย มันคอยกำหนดโฉมหน้าของสงคราม อำนาจ การเมือง รวมถึงพัฒนาการทางสังคมของคนกลุ่มต่าง ๆ บัดนี้พี่เบิ้มได้ตั้งถิ่นฐานอยู่ในเกือบทุกส่วนของโลก อาจดูเหมือนว่าเทคโนโลยีเอาชนะระยะห่างระหว่างพื้นที่และเวลา ก็อย่าลืมว่า ผืนดินที่เราพำนัก ทำงาน และเลี้ยงดูลูกหลานนั้นเป็นตัวกำหนดพฤติกรรมและทางเลือกของผู้นำโลกบนดาวเคราะห์สีน้ำเงิน ลิขิตชะตาชีวิตด้วยแม่น้ำ เทือกเขา ทะเลทราย ทะเลสาบ และท้องทะเล เหมือนปกหลังแห่งยุคสมัยของการขับเคี่ยวชิงดีในดินแดนอันไกลโพ้น   เพราะ ที่ราบ รัสเซียจึงแข็งกร้าว เพราะ ขุนเขา จีนและอินเดียจึงบาดหมาง เพราะ […]

ภัทราภรณ์ ศรีทองแท้
Conflict Resolution,Environment

มะแขว่น ‘แม่ส้าน’ อวสานไร่หมุนเวียน? เมื่อไฟรวมศูนย์ลุกลาม

Reading Time: 5 minutesเรื่องราวของ ‘ไฟ’ บนดอยไร้ชื่อ ‘ต้นมะแขว่น’ ที่มากกว่าการเป็นพืช แต่คือสัญลักษณ์ของการรักษาป่า และการต่อรองของ ‘บ้านแม่ส้าน’ ที่ใช้วิจัยชาวบ้าน ยืนยันกับรัฐว่า ‘พวกเขาไม่ใช่ต้นเหตุของมลพิษ’

ธเนศ แสงทองศรีกมล
ขอบคุณภาพ Kowit Boondham นักข่าวไทยพีบีเอส Environment

กกโศก นอกสายตารัฐไทย

Reading Time: 4 minutes“เหนือสุดเวียงเจียงใหม่ ยิ่งใหญ่ดอยผ้าห่มปก แม่น้ำกกแหล่งชีวิต แต่วันนี้แม่น้ำกกกำลังเป็นโรคร้ายและต้องการหมอเฉพาะทางมารักษา แต่ฮักษาน้ำกกไว้ไม่ได้ ลูกหลานก็ไร้ซึ่งการเยียวยา” จิรภัทร กันธิยาใจ ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน หมู่ 14 ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ กล่าวถึงแม่น้ำกกในคำขวัญประจำอำเภอแม่อาย ที่วันนี้แหล่งชีวิตกลายเป็นแหล่งปนเปื้อนสารพิษ แม่น้ำกกเป็นสายน้ำสำคัญของภาคเหนือประเทศไทย มีต้นกำเนิดจากภูเขาในรัฐฉาน ประเทศเมียนมา ผ่านเข้าประเทศไทยที่อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ ผ่านตัวเมืองเชียงราย ก่อนไหลลงแม่น้ำโขง ที่อำเภอเชียงแสน แต่วันนี้น้ำกกเปลี่ยนไป จากที่เคยใสกลายเป็นขุ่น ปลาในลำน้ำมีแผลพุพอง ชาวบ้านในพื้นที่ต่างกังวลถึงน้ำที่ใช้สอยมาจากแม่น้ำกกว่าจะมีการปนเปื้อน ส่งผลต่อการเกษตร การท่องเที่ยว และส่งผลกระทบอย่างหนักต่อชีวิต ในวันที่ข้อมูลยังไม่มากพอ หากภาครัฐยังรู้ไม่มากพอถึงสายพิษในสายน้ำและไม่รีบหาทางแก้ไขโดยเร็ว สิ่งที่เรารู้ได้ว่าจะเกิดขึ้นแน่ ๆ คือการตายผ่อนส่งของประชาชนที่ใช้ประโยชน์จากลุ่มน้ำกก ที่กระทรวงสาธารณสุขและเอกสารจากสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษเชียงใหม่ที่ 1 (สคพ. ที่ 1) ระบุความเสี่ยง ‘โรคไข้ดำ’ ของประชาชนที่มีสาเหตุมาจากการได้รับสารหนูสะสมในร่างกายปริมาณมาก โดยที่รัฐบาลยังคงให้ประชาชนต้องอยู่กับความเสี่ยงพร้อมไปกับการนับถอยหลังเผชิญช่วงเวลาอุทกภัย ที่พัดพาให้สารมลพิษอยู่ใกล้ตัวเพิ่มมากขึ้นในทุกวัน ทางออกจากวิกฤติมลพิษข้ามพรมแดนครั้งนี้ จำเป็นต้องยกระดับขึ้นสู่การเจรจาหลายฝ่ายระหว่างประเทศ เมื่อเหตุการณ์สายน้ำเปื้อนสายพิษไม่ใช่แค่เรื่องของประเทศใดประเทศหนึ่ง แต่เป็นเรื่องสำคัญระดับภูมิภาค 3 เดือนผ่านไป เรายัง ‘รู้น้อย’ เกินไปจากมลพิษข้ามแดน […]

Decode
Backpack Journalist,Documentary,Sustainability,VDO

AFTER Documentary Series

Reading Time: 3 minutesDecode Original Documentary Series ในเครื่องหมายคำถาม Our World Heritage in Danger? เรื่องราวของมนุษย์ผู้โดดเดี่ยวเฝ้ามองสิ่งมีชีวิตอื่นนอกจากตัวเขาเอง

Decode
Play Read

หมดเมนส์แล้วเป็นไง

Reading Time: 2 minutesทำความเข้าใจกับ “วัยหมดประจำเดือน” คำนี้มักถูกผู้คนในสังคมปิตาธิปไตย นำมาด้อยค่า ว่าผู้หญิงที่เข้าสู่ช่วงวัยนี้เป็นคนไร้ค่า ไร้ประสิทธิภาพ (ในแง่ของสภาพร่างกาย และการมีเพศสัมพันธ์) ถูกมองว่าเป็นโรคที่เกิดจากความอ่อนแอของผู้หญิงและรังไข่ของผู้หญิง แต่การเข้าใจแบบนี้ก็เพราะว่าผู้ชายไม่ได้มีรังไข่แบบเพศหญิง วัยหมดประจำเดือนไม่ได้ทำให้ถูกพูดในชีวิตประจำวันจึงทำให้ผู้หญิงไม่มีข้อมูลในเรื่องนี้ และอาจทำให้รู้สึกกลัว จนไม่กล้าพูดถึง

จิรภา ประทุมมินทร์

การรักษาแบบประคับประคอง : ศักดิ์ศรีในวาระสุดท้ายที่การรักษาพยาบาลประกันสังคมควรมี

Reading Time: 2 minutesสิทธิในการตายอย่างสงบ ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์อย่างสุดท้ายที่รัฐจะให้ได้ ในห้วงเวลาที่การรักษาแบบประคับประคองเป็นที่พูดถึง แต่ยังติดขัด โจทย์สำคัญที่ระบบประกันสังคมต้องให้คำตอบ

นักโทษทางภูมิศาสตร์ Made by China, America First

Reading Time: 2 minutesไม่ว่าพี่เบิ้ม จะไปที่ไหน ก็มักจะเหนี่ยวรั้งตัวเองไว้ด้วยความหวาดระแวง เร้าสัญชาตญาณของแย่งชิงที่ติดตัวมาแต่ดั้งเดิม แม้ว่าจะหลุดพ้นจากโซ่ตรวนของแรงโน้มถ่วง แต่ก็ถูกจองจำด้วยภูมิศาสตร์ มันคือพันธนาการที่นิยามชาติและสามารถเป็นอะไรได้อีกในระเบียบโลกใหม่ และเป็นพันธนาการที่ผู้นำโลกอย่างจีนและอเมริกาพยายามจะดิ้นให้หลุด บางฉากจึงดำเนินต่อไปในปริศนาธรรม Wherever you go, there you are. แม้ Tim Marshall จะตั้งชื่อหนังสือ Prisoners of Geography แต่ในสำนวนแปลของ คุณากร วาณิชย์วิรุฬห์ หยั่งรากไปถึงที่ที่เราอยู่คือที่ที่หล่อหลอมเรามา ฉันนึกตลกกลับหัวกลับหาง ที่ใดมีพี่เบิ้ม ที่นั่นมักเป็นอื่น ไม่ลงรอย มันคอยกำหนดโฉมหน้าของสงคราม อำนาจ การเมือง รวมถึงพัฒนาการทางสังคมของคนกลุ่มต่าง ๆ บัดนี้พี่เบิ้มได้ตั้งถิ่นฐานอยู่ในเกือบทุกส่วนของโลก อาจดูเหมือนว่าเทคโนโลยีเอาชนะระยะห่างระหว่างพื้นที่และเวลา ก็อย่าลืมว่า ผืนดินที่เราพำนัก ทำงาน และเลี้ยงดูลูกหลานนั้นเป็นตัวกำหนดพฤติกรรมและทางเลือกของผู้นำโลกบนดาวเคราะห์สีน้ำเงิน ลิขิตชะตาชีวิตด้วยแม่น้ำ เทือกเขา ทะเลทราย ทะเลสาบ และท้องทะเล เหมือนปกหลังแห่งยุคสมัยของการขับเคี่ยวชิงดีในดินแดนอันไกลโพ้น   เพราะ ที่ราบ รัสเซียจึงแข็งกร้าว เพราะ ขุนเขา จีนและอินเดียจึงบาดหมาง เพราะ […]

มะแขว่น ‘แม่ส้าน’ อวสานไร่หมุนเวียน? เมื่อไฟรวมศูนย์ลุกลาม

Reading Time: 5 minutesเรื่องราวของ ‘ไฟ’ บนดอยไร้ชื่อ ‘ต้นมะแขว่น’ ที่มากกว่าการเป็นพืช แต่คือสัญลักษณ์ของการรักษาป่า และการต่อรองของ ‘บ้านแม่ส้าน’ ที่ใช้วิจัยชาวบ้าน ยืนยันกับรัฐว่า ‘พวกเขาไม่ใช่ต้นเหตุของมลพิษ’

กกโศก นอกสายตารัฐไทย

Reading Time: 4 minutes“เหนือสุดเวียงเจียงใหม่ ยิ่งใหญ่ดอยผ้าห่มปก แม่น้ำกกแหล่งชีวิต แต่วันนี้แม่น้ำกกกำลังเป็นโรคร้ายและต้องการหมอเฉพาะทางมารักษา แต่ฮักษาน้ำกกไว้ไม่ได้ ลูกหลานก็ไร้ซึ่งการเยียวยา” จิรภัทร กันธิยาใจ ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน หมู่ 14 ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ กล่าวถึงแม่น้ำกกในคำขวัญประจำอำเภอแม่อาย ที่วันนี้แหล่งชีวิตกลายเป็นแหล่งปนเปื้อนสารพิษ แม่น้ำกกเป็นสายน้ำสำคัญของภาคเหนือประเทศไทย มีต้นกำเนิดจากภูเขาในรัฐฉาน ประเทศเมียนมา ผ่านเข้าประเทศไทยที่อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ ผ่านตัวเมืองเชียงราย ก่อนไหลลงแม่น้ำโขง ที่อำเภอเชียงแสน แต่วันนี้น้ำกกเปลี่ยนไป จากที่เคยใสกลายเป็นขุ่น ปลาในลำน้ำมีแผลพุพอง ชาวบ้านในพื้นที่ต่างกังวลถึงน้ำที่ใช้สอยมาจากแม่น้ำกกว่าจะมีการปนเปื้อน ส่งผลต่อการเกษตร การท่องเที่ยว และส่งผลกระทบอย่างหนักต่อชีวิต ในวันที่ข้อมูลยังไม่มากพอ หากภาครัฐยังรู้ไม่มากพอถึงสายพิษในสายน้ำและไม่รีบหาทางแก้ไขโดยเร็ว สิ่งที่เรารู้ได้ว่าจะเกิดขึ้นแน่ ๆ คือการตายผ่อนส่งของประชาชนที่ใช้ประโยชน์จากลุ่มน้ำกก ที่กระทรวงสาธารณสุขและเอกสารจากสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษเชียงใหม่ที่ 1 (สคพ. ที่ 1) ระบุความเสี่ยง ‘โรคไข้ดำ’ ของประชาชนที่มีสาเหตุมาจากการได้รับสารหนูสะสมในร่างกายปริมาณมาก โดยที่รัฐบาลยังคงให้ประชาชนต้องอยู่กับความเสี่ยงพร้อมไปกับการนับถอยหลังเผชิญช่วงเวลาอุทกภัย ที่พัดพาให้สารมลพิษอยู่ใกล้ตัวเพิ่มมากขึ้นในทุกวัน ทางออกจากวิกฤติมลพิษข้ามพรมแดนครั้งนี้ จำเป็นต้องยกระดับขึ้นสู่การเจรจาหลายฝ่ายระหว่างประเทศ เมื่อเหตุการณ์สายน้ำเปื้อนสายพิษไม่ใช่แค่เรื่องของประเทศใดประเทศหนึ่ง แต่เป็นเรื่องสำคัญระดับภูมิภาค 3 เดือนผ่านไป เรายัง ‘รู้น้อย’ เกินไปจากมลพิษข้ามแดน […]

AFTER Documentary Series

Reading Time: 3 minutesDecode Original Documentary Series ในเครื่องหมายคำถาม Our World Heritage in Danger? เรื่องราวของมนุษย์ผู้โดดเดี่ยวเฝ้ามองสิ่งมีชีวิตอื่นนอกจากตัวเขาเอง

การหายไปของ ‘หะยีสุหลง’ การผูกขาดพื้นที่ความทรงจำ

Reading Time: 2 minutesเรื่องราวของหะยีสุหลงไม่ได้เป็นแต่เพียงเรื่องของคนที่ถูกบังคับให้สูญหาย แต่ยังมีเรื่องใหญ่ด้วยคือข้อเรียกร้อง 7 ประการของเขา ซึ่งก็พูดได้เช่นกันว่าจนถึงวันนี้ก็ยังพูดกันได้แบบไม่ “ทะลุ”

การเมืองเรื่องต้องห้าม ใต้ร่มเงารัฐ (พุทธ) ศาสนา

Reading Time: 3 minutesสนทนาความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับมหาเถรสมาคม ที่มีอุดมการณ์หลักร่วมกัน จนนำมาสู่การตีความคำว่า “การเมือง”ใต้ร่มเงาที่แผ่ปกคลุมมากกว่าหลักพระธรรมวินัยในพระไตรปิฎก

‘ผ้าอนามัย’ ปราการสุดท้ายแห่งความเท่าเทียม

Reading Time: < 1 minuteความสามารถที่ผู้หญิงถูกผลักให้ต้องรับภาระนั่นแอง ที่กลายมาเป็นจุดเริ่มต้นของการตระหนักในความสามารถที่เท่าเทียม และก่อเกิดขบวนการเรียกร้องสิทธิสตรี

SLIDER • HERO

Columnist

การรักษาแบบประคับประคอง : ศักดิ์ศรีในวาระสุดท้ายที่การรักษาพยาบาลประกันสังคมควรมี

Reading Time: 2 minutesสิทธิในการตายอย่างสงบ ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์อย่างสุดท้ายที่รัฐจะให้ได้ ในห้วงเวลาที่การรักษาแบบประคับประคองเป็นที่พูดถึง แต่ยังติดขัด โจทย์สำคัญที่ระบบประกันสังคมต้องให้คำตอบ

New World Order

นักโทษทางภูมิศาสตร์ Made by China, America First

Reading Time: 2 minutesไม่ว่าพี่เบิ้ม จะไปที่ไหน ก็มักจะเหนี่ยวรั้งตัวเองไว้ด้วยความหวาดระแวง เร้าสัญชาตญาณของแย่งชิงที่ติดตัวมาแต่ดั้งเดิม แม้ว่าจะหลุดพ้นจากโซ่ตรวนของแรงโน้มถ่วง แต่ก็ถูกจองจำด้วยภูมิศาสตร์ มันคือพันธนาการที่นิยามชาติและสามารถเป็นอะไรได้อีกในระเบียบโลกใหม่ และเป็นพันธนาการที่ผู้นำโลกอย่างจีนและอเมริกาพยายามจะดิ้นให้หลุด บางฉากจึงดำเนินต่อไปในปริศนาธรรม Wherever you go, there you are. แม้ Tim Marshall จะตั้งชื่อหนังสือ Prisoners of Geography แต่ในสำนวนแปลของ คุณากร วาณิชย์วิรุฬห์ หยั่งรากไปถึงที่ที่เราอยู่คือที่ที่หล่อหลอมเรามา ฉันนึกตลกกลับหัวกลับหาง ที่ใดมีพี่เบิ้ม ที่นั่นมักเป็นอื่น ไม่ลงรอย มันคอยกำหนดโฉมหน้าของสงคราม อำนาจ การเมือง รวมถึงพัฒนาการทางสังคมของคนกลุ่มต่าง ๆ บัดนี้พี่เบิ้มได้ตั้งถิ่นฐานอยู่ในเกือบทุกส่วนของโลก อาจดูเหมือนว่าเทคโนโลยีเอาชนะระยะห่างระหว่างพื้นที่และเวลา ก็อย่าลืมว่า ผืนดินที่เราพำนัก ทำงาน และเลี้ยงดูลูกหลานนั้นเป็นตัวกำหนดพฤติกรรมและทางเลือกของผู้นำโลกบนดาวเคราะห์สีน้ำเงิน ลิขิตชะตาชีวิตด้วยแม่น้ำ เทือกเขา ทะเลทราย ทะเลสาบ และท้องทะเล เหมือนปกหลังแห่งยุคสมัยของการขับเคี่ยวชิงดีในดินแดนอันไกลโพ้น   เพราะ ที่ราบ รัสเซียจึงแข็งกร้าว เพราะ ขุนเขา จีนและอินเดียจึงบาดหมาง เพราะ […]

Conflict Resolution

มะแขว่น ‘แม่ส้าน’ อวสานไร่หมุนเวียน? เมื่อไฟรวมศูนย์ลุกลาม

Reading Time: 5 minutesเรื่องราวของ ‘ไฟ’ บนดอยไร้ชื่อ ‘ต้นมะแขว่น’ ที่มากกว่าการเป็นพืช แต่คือสัญลักษณ์ของการรักษาป่า และการต่อรองของ ‘บ้านแม่ส้าน’ ที่ใช้วิจัยชาวบ้าน ยืนยันกับรัฐว่า ‘พวกเขาไม่ใช่ต้นเหตุของมลพิษ’

Environment

กกโศก นอกสายตารัฐไทย

Reading Time: 4 minutes“เหนือสุดเวียงเจียงใหม่ ยิ่งใหญ่ดอยผ้าห่มปก แม่น้ำกกแหล่งชีวิต แต่วันนี้แม่น้ำกกกำลังเป็นโรคร้ายและต้องการหมอเฉพาะทางมารักษา แต่ฮักษาน้ำกกไว้ไม่ได้ ลูกหลานก็ไร้ซึ่งการเยียวยา” จิรภัทร กันธิยาใจ ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน หมู่ 14 ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ กล่าวถึงแม่น้ำกกในคำขวัญประจำอำเภอแม่อาย ที่วันนี้แหล่งชีวิตกลายเป็นแหล่งปนเปื้อนสารพิษ แม่น้ำกกเป็นสายน้ำสำคัญของภาคเหนือประเทศไทย มีต้นกำเนิดจากภูเขาในรัฐฉาน ประเทศเมียนมา ผ่านเข้าประเทศไทยที่อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ ผ่านตัวเมืองเชียงราย ก่อนไหลลงแม่น้ำโขง ที่อำเภอเชียงแสน แต่วันนี้น้ำกกเปลี่ยนไป จากที่เคยใสกลายเป็นขุ่น ปลาในลำน้ำมีแผลพุพอง ชาวบ้านในพื้นที่ต่างกังวลถึงน้ำที่ใช้สอยมาจากแม่น้ำกกว่าจะมีการปนเปื้อน ส่งผลต่อการเกษตร การท่องเที่ยว และส่งผลกระทบอย่างหนักต่อชีวิต ในวันที่ข้อมูลยังไม่มากพอ หากภาครัฐยังรู้ไม่มากพอถึงสายพิษในสายน้ำและไม่รีบหาทางแก้ไขโดยเร็ว สิ่งที่เรารู้ได้ว่าจะเกิดขึ้นแน่ ๆ คือการตายผ่อนส่งของประชาชนที่ใช้ประโยชน์จากลุ่มน้ำกก ที่กระทรวงสาธารณสุขและเอกสารจากสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษเชียงใหม่ที่ 1 (สคพ. ที่ 1) ระบุความเสี่ยง ‘โรคไข้ดำ’ ของประชาชนที่มีสาเหตุมาจากการได้รับสารหนูสะสมในร่างกายปริมาณมาก โดยที่รัฐบาลยังคงให้ประชาชนต้องอยู่กับความเสี่ยงพร้อมไปกับการนับถอยหลังเผชิญช่วงเวลาอุทกภัย ที่พัดพาให้สารมลพิษอยู่ใกล้ตัวเพิ่มมากขึ้นในทุกวัน ทางออกจากวิกฤติมลพิษข้ามพรมแดนครั้งนี้ จำเป็นต้องยกระดับขึ้นสู่การเจรจาหลายฝ่ายระหว่างประเทศ เมื่อเหตุการณ์สายน้ำเปื้อนสายพิษไม่ใช่แค่เรื่องของประเทศใดประเทศหนึ่ง แต่เป็นเรื่องสำคัญระดับภูมิภาค 3 เดือนผ่านไป เรายัง ‘รู้น้อย’ เกินไปจากมลพิษข้ามแดน […]

Backpack Journalist

AFTER Documentary Series

Reading Time: 3 minutesDecode Original Documentary Series ในเครื่องหมายคำถาม Our World Heritage in Danger? เรื่องราวของมนุษย์ผู้โดดเดี่ยวเฝ้ามองสิ่งมีชีวิตอื่นนอกจากตัวเขาเอง

Conflict Resolution

นักสู้เพื่อผืนดินแห่งชีวิตของคนจน ถ้าสักวัน ‘ที่ดินตรงนั้นจะเป็นของเราจริง ๆ’

Reading Time: 3 minutesการต่อสู้ของคนจนต่ออำนาจรัฐและทุนมากว่า 20 ปี และยังไม่มีทีท่าว่าพวกเขาจะได้รับสิทธิ์ในที่ดินเหล่านั้นในเร็ววัน จึงเป็นสาเหตุที่ทำให้สรารัตน์และคนอื่นๆ  ต้องเดินทางมาเรียกร้องต่อรัฐบาลในทุกยุคทุกสมัย เพื่อหวังว่าในวันใดวันหนึ่งพวกเขาจะมีผืนดินในการทำมาหากินและอยู่อาศัย ได้อย่างไม่ต้องหวาดกลัวว่าใครจะมาขับไล่และดำเนินคดี เพื่อเอาที่ดินผืนสุดท้ายของพวกเขาไป

Columnist

กระดาษเปล่า ผ้าคลุมผม หนีทหาร และการเมืองเชิงสัญลักษณ์

Reading Time: 2 minutesอย่างไรก็ตาม สำหรับคำถามที่ว่าการชุมนุมประท้วงของประชาชนในจีน อิหร่าน และรัสเซีย จะสามารถสั่นคลอนรัฐบาลหรือนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงทางสังคมการเมืองหรือไม่ คำตอบคือ ยาก เพราะทั้ง 3 รัฐล้วนมีกลไกรัฐที่แข็งแกร่งและครองอำนาจมายาวนาน มียุทธศาสตร์และยุทธวิธีในการรับมือกับการชุมนุมประท้วงที่แยบยลหลากหลายวิธีการ ไม่ว่าจะเป็นการปราบปรามบนท้องถนน การใช้เครื่องมือทางกฎหมาย การปลุกกระแสชาตินิยม และการทำสงครามข้อมูลข่าวสาร เช่น การดิสเครดิตประชาชนที่เคลื่อนไหวว่ารับเงินต่างชาติมาสร้างสถานการณ์และมีเจตนาแอบแฝง การสร้างข่าวปลอม การหันเหความสนใจของประชาชนด้วยข่าวอื่น ดังที่รัฐบาลจีน รัสเซีย และอิหร่านทำอยู่ในปัจจุบัน

SLIDER • CARD

Columnist,Welfare state

การรักษาแบบประคับประคอง : ศักดิ์ศรีในวาระสุดท้ายที่การรักษาพยาบาลประกันสังคมควรมี

Reading Time: 2 minutesสิทธิในการตายอย่างสงบ ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์อย่างสุดท้ายที่รัฐจะให้ได้ ในห้วงเวลาที่การรักษาแบบประคับประคองเป็นที่พูดถึง แต่ยังติดขัด โจทย์สำคัญที่ระบบประกันสังคมต้องให้คำตอบ

รศ.ดร.ษัษฐรัมย์ ธรรมบุษดี
New World Order,Play Read

นักโทษทางภูมิศาสตร์ Made by China, America First

Reading Time: 2 minutesไม่ว่าพี่เบิ้ม จะไปที่ไหน ก็มักจะเหนี่ยวรั้งตัวเองไว้ด้วยความหวาดระแวง เร้าสัญชาตญาณของแย่งชิงที่ติดตัวมาแต่ดั้งเดิม แม้ว่าจะหลุดพ้นจากโซ่ตรวนของแรงโน้มถ่วง แต่ก็ถูกจองจำด้วยภูมิศาสตร์ มันคือพันธนาการที่นิยามชาติและสามารถเป็นอะไรได้อีกในระเบียบโลกใหม่ และเป็นพันธนาการที่ผู้นำโลกอย่างจีนและอเมริกาพยายามจะดิ้นให้หลุด บางฉากจึงดำเนินต่อไปในปริศนาธรรม Wherever you go, there you are. แม้ Tim Marshall จะตั้งชื่อหนังสือ Prisoners of Geography แต่ในสำนวนแปลของ คุณากร วาณิชย์วิรุฬห์ หยั่งรากไปถึงที่ที่เราอยู่คือที่ที่หล่อหลอมเรามา ฉันนึกตลกกลับหัวกลับหาง ที่ใดมีพี่เบิ้ม ที่นั่นมักเป็นอื่น ไม่ลงรอย มันคอยกำหนดโฉมหน้าของสงคราม อำนาจ การเมือง รวมถึงพัฒนาการทางสังคมของคนกลุ่มต่าง ๆ บัดนี้พี่เบิ้มได้ตั้งถิ่นฐานอยู่ในเกือบทุกส่วนของโลก อาจดูเหมือนว่าเทคโนโลยีเอาชนะระยะห่างระหว่างพื้นที่และเวลา ก็อย่าลืมว่า ผืนดินที่เราพำนัก ทำงาน และเลี้ยงดูลูกหลานนั้นเป็นตัวกำหนดพฤติกรรมและทางเลือกของผู้นำโลกบนดาวเคราะห์สีน้ำเงิน ลิขิตชะตาชีวิตด้วยแม่น้ำ เทือกเขา ทะเลทราย ทะเลสาบ และท้องทะเล เหมือนปกหลังแห่งยุคสมัยของการขับเคี่ยวชิงดีในดินแดนอันไกลโพ้น   เพราะ ที่ราบ รัสเซียจึงแข็งกร้าว เพราะ ขุนเขา จีนและอินเดียจึงบาดหมาง เพราะ […]

ภัทราภรณ์ ศรีทองแท้
Conflict Resolution,Environment

มะแขว่น ‘แม่ส้าน’ อวสานไร่หมุนเวียน? เมื่อไฟรวมศูนย์ลุกลาม

Reading Time: 5 minutesเรื่องราวของ ‘ไฟ’ บนดอยไร้ชื่อ ‘ต้นมะแขว่น’ ที่มากกว่าการเป็นพืช แต่คือสัญลักษณ์ของการรักษาป่า และการต่อรองของ ‘บ้านแม่ส้าน’ ที่ใช้วิจัยชาวบ้าน ยืนยันกับรัฐว่า ‘พวกเขาไม่ใช่ต้นเหตุของมลพิษ’

ธเนศ แสงทองศรีกมล
ขอบคุณภาพ Kowit Boondham นักข่าวไทยพีบีเอส Environment

กกโศก นอกสายตารัฐไทย

Reading Time: 4 minutes“เหนือสุดเวียงเจียงใหม่ ยิ่งใหญ่ดอยผ้าห่มปก แม่น้ำกกแหล่งชีวิต แต่วันนี้แม่น้ำกกกำลังเป็นโรคร้ายและต้องการหมอเฉพาะทางมารักษา แต่ฮักษาน้ำกกไว้ไม่ได้ ลูกหลานก็ไร้ซึ่งการเยียวยา” จิรภัทร กันธิยาใจ ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน หมู่ 14 ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ กล่าวถึงแม่น้ำกกในคำขวัญประจำอำเภอแม่อาย ที่วันนี้แหล่งชีวิตกลายเป็นแหล่งปนเปื้อนสารพิษ แม่น้ำกกเป็นสายน้ำสำคัญของภาคเหนือประเทศไทย มีต้นกำเนิดจากภูเขาในรัฐฉาน ประเทศเมียนมา ผ่านเข้าประเทศไทยที่อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ ผ่านตัวเมืองเชียงราย ก่อนไหลลงแม่น้ำโขง ที่อำเภอเชียงแสน แต่วันนี้น้ำกกเปลี่ยนไป จากที่เคยใสกลายเป็นขุ่น ปลาในลำน้ำมีแผลพุพอง ชาวบ้านในพื้นที่ต่างกังวลถึงน้ำที่ใช้สอยมาจากแม่น้ำกกว่าจะมีการปนเปื้อน ส่งผลต่อการเกษตร การท่องเที่ยว และส่งผลกระทบอย่างหนักต่อชีวิต ในวันที่ข้อมูลยังไม่มากพอ หากภาครัฐยังรู้ไม่มากพอถึงสายพิษในสายน้ำและไม่รีบหาทางแก้ไขโดยเร็ว สิ่งที่เรารู้ได้ว่าจะเกิดขึ้นแน่ ๆ คือการตายผ่อนส่งของประชาชนที่ใช้ประโยชน์จากลุ่มน้ำกก ที่กระทรวงสาธารณสุขและเอกสารจากสำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษเชียงใหม่ที่ 1 (สคพ. ที่ 1) ระบุความเสี่ยง ‘โรคไข้ดำ’ ของประชาชนที่มีสาเหตุมาจากการได้รับสารหนูสะสมในร่างกายปริมาณมาก โดยที่รัฐบาลยังคงให้ประชาชนต้องอยู่กับความเสี่ยงพร้อมไปกับการนับถอยหลังเผชิญช่วงเวลาอุทกภัย ที่พัดพาให้สารมลพิษอยู่ใกล้ตัวเพิ่มมากขึ้นในทุกวัน ทางออกจากวิกฤติมลพิษข้ามพรมแดนครั้งนี้ จำเป็นต้องยกระดับขึ้นสู่การเจรจาหลายฝ่ายระหว่างประเทศ เมื่อเหตุการณ์สายน้ำเปื้อนสายพิษไม่ใช่แค่เรื่องของประเทศใดประเทศหนึ่ง แต่เป็นเรื่องสำคัญระดับภูมิภาค 3 เดือนผ่านไป เรายัง ‘รู้น้อย’ เกินไปจากมลพิษข้ามแดน […]

Decode
Backpack Journalist,Documentary,Sustainability,VDO

AFTER Documentary Series

Reading Time: 3 minutesDecode Original Documentary Series ในเครื่องหมายคำถาม Our World Heritage in Danger? เรื่องราวของมนุษย์ผู้โดดเดี่ยวเฝ้ามองสิ่งมีชีวิตอื่นนอกจากตัวเขาเอง

Decode
Human & Society

หมอผี “นักลักขุด” ในหลุมขุดค้นโบราณคดี

Reading Time: 3 minutesนักลักขุดและหมอผี บางเรื่องเล่าของชีวิตนักโบราณคดีในหลุมขุดค้นไม่ใช่แค่อาชีพที่ขุดค้นอดีตเท่านั้น แต่ยังต้องทำงานกับ “ความเชื่อ” เป็นอย่างมาก
และยากไปกว่านั้น คือการประนีประนอมกับ “คนเป็น” ที่ผูกพันกับพื้นที่ของ “คนตาย” ซึ่งนักโบราณคดีจะต้องเข้าไปขุดค้น เพื่อนำข้อมูลออกเผยแพร่สู่สาธารณชน

ปิยวัฒน์ สีแตงสุก
Columnist,Crack Politics

ถอดรหัสรัฐธรรมนูญฉบับแรกของสยามประเทศ

Reading Time: < 1 minuteแท้ที่จริงแล้ว รัฐธรรมนูญฉบับที่ 10 ธันวาคม 2475 นั้นเป็นรัฐธรรมนูญฉบับที่ 2 ของไทย เป็นกติกาการปกครองประเทศอันเป็นผลมาจากการ “ประนีประนอม” ระหว่างผู้นำในระบอบใหม่ ซึ่งก็คือคณะราษฎรที่นำโดย ดร.ปรีดี พนมยงค์ กับชนชั้นนำของระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ที่มีจุดศูนย์กลาง

รศ.ดร.ประจักษ์ ก้องกีรติ
Crack Politics,Journalism

2 ปีไม่พบผู้ก่อเหตุสังหาร ‘มานะ หงษ์ทอง’ แต่พบกล้องวงจรปิดในที่เกิดเหตุ 13 ตัว

Reading Time: 4 minutesลงพื้นที่สอบสวนในทันทีเมื่อทราบข้อมูล และพบว่าพื้นที่ดังกล่าวที่มานะ หงษ์ทองถูกยิง มีกล้องวงจรปิดทั้งหมด 13 ตัว ในระยะโดยรอบไม่เกิน 20 ก้าวเดิน จุดที่มานะหงษ์ ทองถูกยิงเป็นบริเวณริมถนน ไม่มีมุมอับ มีแสงไฟชัดเจน ทั้งในช่วงเวลาดังกล่าวก็มีเพียงตำรวจ คฝ. ที่ควบคุมพื้นที่อย่างเบ็ดเสร็จ เป็นไปได้อย่างไรกัน? ที่ไม่สามารถหาหลักฐานหาตัวผู้ก่อเหตุได้ 

Decode
Columnist,Environment,Sustainability

มหาอุทกภัยในเครื่องหมายคำถาม

Reading Time: 2 minutesทุกวันนี้เราได้ข่าวน้ำท่วมแทบจะทุกวันจากแทบทุกมุมโลก เฉพาะช่วงอาทิตย์ที่ผ่านมาเกิดน้ำท่วมใหญ่ที่รัฐฟลอริดา ฮ่องกง สเปน และกรีซ หรือแม้แต่พื้นที่กลางทะเลทรายอย่างลาสเวกัส เหตุผลสำคัญคือการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศทำให้เกิดฝนตกหนักรุนแรงในระยะเวลาสั้น ๆ ส่งผลให้มีโอกาสน้ำท่วมได้มากขึ้น ความรุนแรงจากน้ำท่วมมีหลายระดับ ตั้งแต่ทำลายทรัพย์สิน บ้านเรือน ทำให้การคมนาคมและเศรษฐกิจหยุดชะงัก ไปจนถึงทำลายที่อยู่อาศัย พื้นที่ทำกิน วิถีชีวิต และอาจนำมาซึ่งการบาดเจ็บล้มตายของผู้คนจำนวนมาก

ดร.เพชร มโนปวิตร

SLIDER TO GRID • CAPTION