
SLIDER • HEADLINE
GRID • HERO
Crack Politics
ออกจากวังวน ‘อำนาจนิยมเต็มขั้น’ รัฐประหารซึมลึก
Reading Time: 2 minutesวีรพร นิติประภา ชวนผู้อ่านทบทวนผลพวงรัฐประหารและสังคมอำนาจนิยมนั้นเป็นปัญหาที่ฝังรากมาตั้งแต่การเลี้ยงดูเด็ก ๆ ของเราด้วยความกลัว เรากำลังสร้างผู้ใหญ่ที่บ้าอำนาจในสังคม ยกย่องคนมีอำนาจและจำนนต่อคนมีอำนาจอย่างนั้นหรือ?
Welfare state
ความเป็นธรรมด้านการเดินทาง
Reading Time: 3 minutesชาวบ้าน ชาวช่อง รศ.ดร.บุญเลิศ วิเศษปรีชา ผมขออนุญาตเริ่มต้นด้วยการชวนให้คิดถึงเรื่องสามเรื่อง เรื่องแรก คือเสียงบ่นของคนกรุงที่เดินทางด้วยรถเมล์ เรื่องสอง คือ อุบัติเหตุของคนขับขี่รถจักรยานยนต์ และเรื่องสามคือ ภาพจำว่า เมืองที่เจริญคือเมืองที่มีรถไฟฟ้า สามเรื่องข้างต้น บางคนอาจคิดว่า พอจะเกี่ยวข้องกันบ้างเพราะเกี่ยวกับการเดินทางเหมือนกัน แต่ผมขอชี้ชัด ๆ ว่า หากเรามองทั้งสามเรื่องนี้ ด้วยแนวคิด ความเป็นธรรมด้านการเดินทาง (transport justice) ก็จะพบว่า สามเรื่องนี้เกี่ยวข้องกันอย่างใกล้ชิด เพราะบ่งชี้ถึงว่า เราจะมีเมืองที่มีการเดินทางที่เป็นธรรมได้อย่างไร ผมเคยเขียนเกี่ยวกับ เมืองที่เป็นธรรม (just cities) มาแล้วอย่างน้อยสองตอน[i] ซึ่งแสดงให้เห็นว่า ประเด็นความเป็นธรรม เป็นประเด็นที่ถูกให้ความสำคัญมากขึ้นในการถกเถียงเรื่องเมืองปัจจุบัน ส่งผลให้การวางแผนนโยบายเกี่ยวกับการเดินทางหันมาให้ความสำคัญกับความเป็นธรรมด้านการเดินทาง ถือเป็นส่วนหนึ่งของการทำให้เมืองมีความเป็นธรรมมากขึ้น เพราะมนุษย์เมืองส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับการเดินทาง มีน้อยคนที่จะทำงานอยู่บ้าน หรือไม่ได้เดินทาง แต่เดิม เมื่อคิดถึงเรื่องการเดินทางสิ่งที่ถูกให้ความสำคัญก็คือ ประสิทธิภาพ (efficiency) ของการเดินทางที่มุ่งตอบโจทย์ว่า จะทำให้คนสามารถเดินทางจากจุดหนึ่งไปถึงอีกจุดหนึ่งอย่างรวดเร็วได้อย่างไร รถยนต์ จึงถูกให้ความสำคัญมากกว่าการเดินเท้าหรือการใช้จักรยาน และหากจะขนคนให้มาก ๆ การเดินทางด้วยระบบขนส่งทางราง ที่บ้านเรามักเรียกกันว่า รถไฟฟ้า หรือระบบขนส่งรถไฟรางเบา […]
Sustainability
AFTER Documentary Series
Reading Time: 3 minutesDecode Original Documentary Series ในเครื่องหมายคำถาม Our World Heritage in Danger? เรื่องราวของมนุษย์ผู้โดดเดี่ยวเฝ้ามองสิ่งมีชีวิตอื่นนอกจากตัวเขาเอง
Human & Society
‘รอยยับ’ ประจักษ์พยานในวัยหนุ่ม
Reading Time: 2 minutesไม่ว่าเราปราณีตกับการใช้ชีวิตมากน้อยแค่ไหน โอกาสที่จะมีข้อบกพร่องย่อมที่จะเกิดขึ้นได้ ไม่ว่าจะด้วยเรื่องใดก็ตาม ถือว่าเป็นเรื่องปกติธรรมดา ทามกลางการใช้ชีวิตในแต่ล่ะช่วงวันวัย ย่อมมีเรื่องที่ไม่ได้ดังใจตัวเองอยู่บ้าง และขัดใจตัวเองกันอยู่บ้างเป็นเรื่องปกติ เขาถึงว่าอย่าไปคาดหวังว่าชีวิตจะปกติราบรื่น เอาแค่ให้มีสติได้รู้ทั่วพร้อมไปทั้งวัน บางครั้งก็แทบจะเป็นไปไม่ได้ บางคนเป็นเช่นนั้นจริงๆ
GRID • CARD
ออกจากวังวน ‘อำนาจนิยมเต็มขั้น’ รัฐประหารซึมลึก
Reading Time: 2 minutesวีรพร นิติประภา ชวนผู้อ่านทบทวนผลพวงรัฐประหารและสังคมอำนาจนิยมนั้นเป็นปัญหาที่ฝังรากมาตั้งแต่การเลี้ยงดูเด็ก ๆ ของเราด้วยความกลัว เรากำลังสร้างผู้ใหญ่ที่บ้าอำนาจในสังคม ยกย่องคนมีอำนาจและจำนนต่อคนมีอำนาจอย่างนั้นหรือ?
ความเป็นธรรมด้านการเดินทาง
Reading Time: 3 minutesชาวบ้าน ชาวช่อง รศ.ดร.บุญเลิศ วิเศษปรีชา ผมขออนุญาตเริ่มต้นด้วยการชวนให้คิดถึงเรื่องสามเรื่อง เรื่องแรก คือเสียงบ่นของคนกรุงที่เดินทางด้วยรถเมล์ เรื่องสอง คือ อุบัติเหตุของคนขับขี่รถจักรยานยนต์ และเรื่องสามคือ ภาพจำว่า เมืองที่เจริญคือเมืองที่มีรถไฟฟ้า สามเรื่องข้างต้น บางคนอาจคิดว่า พอจะเกี่ยวข้องกันบ้างเพราะเกี่ยวกับการเดินทางเหมือนกัน แต่ผมขอชี้ชัด ๆ ว่า หากเรามองทั้งสามเรื่องนี้ ด้วยแนวคิด ความเป็นธรรมด้านการเดินทาง (transport justice) ก็จะพบว่า สามเรื่องนี้เกี่ยวข้องกันอย่างใกล้ชิด เพราะบ่งชี้ถึงว่า เราจะมีเมืองที่มีการเดินทางที่เป็นธรรมได้อย่างไร ผมเคยเขียนเกี่ยวกับ เมืองที่เป็นธรรม (just cities) มาแล้วอย่างน้อยสองตอน[i] ซึ่งแสดงให้เห็นว่า ประเด็นความเป็นธรรม เป็นประเด็นที่ถูกให้ความสำคัญมากขึ้นในการถกเถียงเรื่องเมืองปัจจุบัน ส่งผลให้การวางแผนนโยบายเกี่ยวกับการเดินทางหันมาให้ความสำคัญกับความเป็นธรรมด้านการเดินทาง ถือเป็นส่วนหนึ่งของการทำให้เมืองมีความเป็นธรรมมากขึ้น เพราะมนุษย์เมืองส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับการเดินทาง มีน้อยคนที่จะทำงานอยู่บ้าน หรือไม่ได้เดินทาง แต่เดิม เมื่อคิดถึงเรื่องการเดินทางสิ่งที่ถูกให้ความสำคัญก็คือ ประสิทธิภาพ (efficiency) ของการเดินทางที่มุ่งตอบโจทย์ว่า จะทำให้คนสามารถเดินทางจากจุดหนึ่งไปถึงอีกจุดหนึ่งอย่างรวดเร็วได้อย่างไร รถยนต์ จึงถูกให้ความสำคัญมากกว่าการเดินเท้าหรือการใช้จักรยาน และหากจะขนคนให้มาก ๆ การเดินทางด้วยระบบขนส่งทางราง ที่บ้านเรามักเรียกกันว่า รถไฟฟ้า หรือระบบขนส่งรถไฟรางเบา […]
AFTER Documentary Series
Reading Time: 3 minutesDecode Original Documentary Series ในเครื่องหมายคำถาม Our World Heritage in Danger? เรื่องราวของมนุษย์ผู้โดดเดี่ยวเฝ้ามองสิ่งมีชีวิตอื่นนอกจากตัวเขาเอง
การเดินทางเพื่อกลับมา ‘บ้าน’ แห่งแปดขุนเขา
Reading Time: 2 minutesคำถามสุดท้ายของหนังสือ แปดขุนเขา ที่เขียนโดย เปาโล คอนเย็ตติ เป็นวรรณกรรมแนวความสัมพันธ์ของเพื่อนที่ได้รับรางวัล The Strega Prize ซึ่งได้รับความนิยมอย่างมาก เป็นอีกหนึ่งเล่มที่บรรดานักอ่านทั้งเทศและไทย มีไว้บนชั้นหนังสือ เป็นวรรณกรรมที่เล่าเรื่องของชายสองคน เพื่อนผู้ซึ่งเลือกเส้นทางชีวิตที่ต่างกัน ระหว่างปีเอโตร จากเมืองมิลาน (Pietro) และ บรูโน่ (Bruno) ที่เติบโตมากับภูเขา แถบ วัล ด’ออสตา (Val d’Aosta) แปดขุนเขาเป็นความเชื่อดั้งเดิมของชาวเนปาลที่เชื่อว่า “มีขุนเขาสูงยิ่งอยู่ใจกลางโลก ชื่อเขาพระสุเมรุ รอบเขาพระสุเมรุมีแปดขุนเขาและแปดมหาสมุทร”
ถ้าเรียนฟรีมันง่าย #ล้างหนี้ ทำไมถึงเป็นเรื่องคอขาดบาดตาย
Reading Time: 3 minutesทำไมต้องล้างหนี้ ทำไมต้องเรียนฟรี และทำไมต้องเป็นตอนนี้ De/code ได้รวบรวมทุกคำถามและข้อสงสัยมาไว้ที่นี่ที่เดียวเรียบร้อยแล้ว
Thailand Talks กล้าคุยกับคนเห็นต่าง จากบทสนทนาที่เริ่มจากการ “ฟัง”
Reading Time: 3 minutesหัวใจของ ThailandTalks คือเราต้องการให้คนออกจาก Echo Chamber
GRID • LIST • PAGINATION
‘เดอะแบก’ ตลอดชีพ แม้เกษียณยังไม่เกษม
Reading Time: 3 minutesประเทศไทยก้าวเข้าสู่สังคมสูงวัยอย่างเต็มขั้น ทว่าคุณภาพชีวิตของเขายังถูกฉุดรั้งไว้ด้วยนโยบายรัฐไทย ลุกลามไปจนเป็นบ่วงพันธนาการรั้งคนหนุ่มสาวเอาไว้ไม่ให้ไปไหน
Nimona แฟนตาซีจากความ ‘เป็นอื่น’
Reading Time: 2 minutesกราฟิกโนเวลลายเส้นเรียบง่ายเด็กอ่านได้ ผู้ใหญ่อ่านเถอะที่ผสมผสานเนื้อเรื่องอัศวินยุคกลางเข้ากับไซไฟล้ำสมัย ทว่าเต็มไปด้วยการโอบกอดความหลากหลายอันแสนอบอุ่นได้อย่างลงตัว หนังสือเล่มนี้คือ Nimona เขียนและวาดโดย ND Stevenson ที่ถูกสร้างเป็นอนิเมชั่นลง Netflix ในชื่อเดียวกันที่แตกต่างกันในรายละเอียดการดำเนินเรื่อง แต่ไม่ว่าจะมาในรูปแบบกระดาษหรือบนจอดำก็ทำเราน้ำตาคลอทั้งสิ้น
ในนามของความจงรักภักดี ‘คนรักเจ้ามีอยู่จริง’ คนเกินเจ้าก็มีอยู่จริง?
Reading Time: 4 minutesเมื่อสถาบันถูกแช่แข็งและยกไว้บนหิ้ง มาตรา 112 ไม่ได้เป็นเพียงกฎหมายที่ถูกกล่าวว่านำไปใช้เพื่อปิดปากคนเห็นต่าง กลั่นแกล้งทางการเมือง กลับยังมีวาระซ่อนเร้นภายใต้เสื้อของความจงรักภักดี
ในวันที่คนรักเจ้าใช้เพื่อปกป้องสถาบัน แต่ยังมีคนเกินเจ้าสวมเสื้อของความจงรักภักดีใช้ ม.112 และสถาบันเป็นช่องทางหากิน
“ถูกหลอกเอาที่ดินไปแล้ว” แผลเรื้อรังของ อูรักลาโว้ย ‘หลีเป๊ะ’
Reading Time: 3 minutesปมขัดแย้งบนเกาะหลีเป๊ะที่เรื้อรังมานานกว่า 30 ปี กรณีข้อพิพาทเอกสารสิทธิที่ดินระหว่างชุมชนชาวเลเกาะหลีเป๊ะ จ.สตูล กับเอกชนที่ถือเอกสารสิทธิที่ดินแล้วอ้างกรรมสิทธิ์เพื่อเข้ามาพัฒนาอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวในพื้นที่ โดยต้นตอของปัญหามาจากการนำพื้นที่สาธารณะของชาวเลอูรักลาโว้ย ประกอบด้วยสุสานบรรพบุรุษ ลำรางสาธารณะ เส้นทางสัญจรดั้งเดิม ตลอดจนทางเดินลงสู่หาดออกเป็นเอกสารสิทธิ์ให้กับเอกชน และมีการซื้อขายกันเป็นทอดๆ ล่าสุดเกิดกรณีผู้อ้างสิทธิ์ก่อรั้วปิดเส้นทางผ่านเข้า-ออกโรงเรียนบ้านเกาะหลีเป๊ะที่ผู้คนท้องถิ่นใช้เป็นทางสัญจรมายาวนาน จนทำให้นักเรียน ครู ผู้ปกครอง ไม่สามารถใช้ทางเดิมไปโรงเรียนได้ และต้องใช้เรือเพื่ออ้อมไปอีกเส้นทาง
ทำงานเก็บเงิน-สุขสม-รมขยะ
Reading Time: 4 minutesวิกฤตโรงงานระบาดที่โรงขยะอ่อนนุช ชาวบ้านที่ต้องทนกับกลิ่นเหม็นจากนโยบายปลายปากกาของรัฐบาลประยุทธ์ เสียงสุดของชุมชนรอบโรงงานที่ไม่ถูกนับเป็นที่อยู่อาศัย ในวันที่ไม่อยากใช้อากาศหายใจ
‘รอยยับ’ ประจักษ์พยานในวัยหนุ่ม
Reading Time: 2 minutesไม่ว่าเราปราณีตกับการใช้ชีวิตมากน้อยแค่ไหน โอกาสที่จะมีข้อบกพร่องย่อมที่จะเกิดขึ้นได้ ไม่ว่าจะด้วยเรื่องใดก็ตาม ถือว่าเป็นเรื่องปกติธรรมดา ทามกลางการใช้ชีวิตในแต่ล่ะช่วงวันวัย ย่อมมีเรื่องที่ไม่ได้ดังใจตัวเองอยู่บ้าง และขัดใจตัวเองกันอยู่บ้างเป็นเรื่องปกติ เขาถึงว่าอย่าไปคาดหวังว่าชีวิตจะปกติราบรื่น เอาแค่ให้มีสติได้รู้ทั่วพร้อมไปทั้งวัน บางครั้งก็แทบจะเป็นไปไม่ได้ บางคนเป็นเช่นนั้นจริงๆ
GRID • CAPTION
GRID • CARD • HIDE SUMMARY
GRID • CONTENT
ออกจากวังวน ‘อำนาจนิยมเต็มขั้น’ รัฐประหารซึมลึก
Reading Time: 2 minutesวีรพร นิติประภา ชวนผู้อ่านทบทวนผลพวงรัฐประหารและสังคมอำนาจนิยมนั้นเป็นปัญหาที่ฝังรากมาตั้งแต่การเลี้ยงดูเด็ก ๆ ของเราด้วยความกลัว เรากำลังสร้างผู้ใหญ่ที่บ้าอำนาจในสังคม ยกย่องคนมีอำนาจและจำนนต่อคนมีอำนาจอย่างนั้นหรือ?
ความเป็นธรรมด้านการเดินทาง
Reading Time: 3 minutesชาวบ้าน ชาวช่อง รศ.ดร.บุญเลิศ วิเศษปรีชา ผมขออนุญาตเริ่มต้นด้วยการชวนให้คิดถึงเรื่องสามเรื่อง เรื่องแรก คือเสียงบ่นของคนกรุงที่เดินทางด้วยรถเมล์ เรื่องสอง คือ อุบัติเหตุของคนขับขี่รถจักรยานยนต์ และเรื่องสามคือ ภาพจำว่า เมืองที่เจริญคือเมืองที่มีรถไฟฟ้า สามเรื่องข้างต้น บางคนอาจคิดว่า พอจะเกี่ยวข้องกันบ้างเพราะเกี่ยวกับการเดินทางเหมือนกัน แต่ผมขอชี้ชัด ๆ ว่า หากเรามองทั้งสามเรื่องนี้ ด้วยแนวคิด ความเป็นธรรมด้านการเดินทาง (transport justice) ก็จะพบว่า สามเรื่องนี้เกี่ยวข้องกันอย่างใกล้ชิด เพราะบ่งชี้ถึงว่า เราจะมีเมืองที่มีการเดินทางที่เป็นธรรมได้อย่างไร ผมเคยเขียนเกี่ยวกับ เมืองที่เป็นธรรม (just cities) มาแล้วอย่างน้อยสองตอน[i] ซึ่งแสดงให้เห็นว่า ประเด็นความเป็นธรรม เป็นประเด็นที่ถูกให้ความสำคัญมากขึ้นในการถกเถียงเรื่องเมืองปัจจุบัน ส่งผลให้การวางแผนนโยบายเกี่ยวกับการเดินทางหันมาให้ความสำคัญกับความเป็นธรรมด้านการเดินทาง ถือเป็นส่วนหนึ่งของการทำให้เมืองมีความเป็นธรรมมากขึ้น เพราะมนุษย์เมืองส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับการเดินทาง มีน้อยคนที่จะทำงานอยู่บ้าน หรือไม่ได้เดินทาง แต่เดิม เมื่อคิดถึงเรื่องการเดินทางสิ่งที่ถูกให้ความสำคัญก็คือ ประสิทธิภาพ (efficiency) ของการเดินทางที่มุ่งตอบโจทย์ว่า จะทำให้คนสามารถเดินทางจากจุดหนึ่งไปถึงอีกจุดหนึ่งอย่างรวดเร็วได้อย่างไร รถยนต์ จึงถูกให้ความสำคัญมากกว่าการเดินเท้าหรือการใช้จักรยาน และหากจะขนคนให้มาก ๆ การเดินทางด้วยระบบขนส่งทางราง ที่บ้านเรามักเรียกกันว่า รถไฟฟ้า หรือระบบขนส่งรถไฟรางเบา […]
AFTER Documentary Series
Reading Time: 3 minutesDecode Original Documentary Series ในเครื่องหมายคำถาม Our World Heritage in Danger? เรื่องราวของมนุษย์ผู้โดดเดี่ยวเฝ้ามองสิ่งมีชีวิตอื่นนอกจากตัวเขาเอง
Free Visa สวรรค์บนดินของ “จีนเทา” ในไทย
Reading Time: < 1 minuteทุกวันนี้ ถ้าเราเลื่อนฟีดโซเชียลมีเดีย หรือเปิดชมข่าวทางโทรทัศน์ แล้วมีข่าวคดีอะไรขึ้นมาซักอย่างหนึ่ง เมื่อลองคลิกเข้าไปอ่านเนื้อหาข่าวดี ๆ เราจะพบว่าข่าวนั้นอาจมีเรื่อง จีนเทา เข้ามาเกี่ยวข้อง ทำไม ‘จีนเทา’ เข้ามาทำความผิดในประเทศไทยได้ง่ายขนาดนั้น? จริง ๆ แล้วจีนเทาไม่ได้จู่ ๆ เกิดขึ้นมาแล้วทำความผิดในไทยเลย ก่อนหน้านี้จีนเทาอาศัยช่องว่างทางกฎหมายในประเทศจีนดำเนินการทำสิ่งผิดกฎหมายต่าง ๆ ยกตัวอย่างเช่นข่าวเรื่องแก๊งคอลเซ็นเตอร์ แต่ต่อมาเมื่อประชาชนจีนถูกหลอกมากขึ้นเรื่อย ๆ จนรัฐบาลรับเรื่องร้องเรียนนี้ต่อไปอีกไม่ไหว จีนจึงลงมือกวาดล้างครั้งใหญ่ ทำให้ขบวนการเหล่านี้ถูกไล่ล่า จนจีนเทาต้องกระจายตัวเองไปยังประเทศอื่น ๆ ซึ่งในบางประเทศก็ปราบปรามได้ แต่ในบางประเทศก็ยังปราบปรามไม่ได้ นอกจากทางการจีนจะปราบปรามแก๊งคอลเซ็นเตอร์ในจีนแล้ว ยังทำให้จีนเทาที่ทำสิ่งผิดกฎหมายอื่น ๆ ในจีนกระจัดกระจายไปด้วย บวกกับกฎหมายของไทยมีช่องว่าง ผู้บังคับใช้กฎหมายก็อ่อนแอ ทำให้คนไทยได้รับความเสี่ยงเหล่านี้โดยไม่ทันได้ตั้งตัว ช่องว่างทางกฎหมายคือด่านแรกที่ทำให้จีนเทาสามารถเข้ามาทำสิ่งผิดกฎหมายได้ก็คือเรื่อง วีซา โดยเฉพาะช่วงหลังที่มีฟรีวีซา คุณชาดา เตรียมวิทยา ผู้เขียนหนังสือเรื่อง “จีนเทา : จีนใหม่ไทยแลนด์” ได้เขียนอธิบายไว้ว่า ชาวจีนที่อพยพเข้ามาใหม่นั้นได้อาศัยจังหวะนี้ในการทำสิ่งผิดกฎหมายซึ่งดูเหมือนจะส่งผลกระทบทั้งในด้านสังคม เศรษฐกิจ และกฎหมาย และสิ่งน่ากังวลที่สุดก็คือ ผลกระทบด้านอาชญากรรมผิดกฎหมายที่แฝงตัวเข้ามาในรูปแบบต่าง ๆ วีซาของคนจีนที่เข้ามาในไทยนั้นมีหลายประเภท เช่น วีซานักเรียน […]
ถอดรหัสทางวัฒนธรรม ทุนนิยม และการเมืองผ่านเรื่องราวของ BNK48
Reading Time: 3 minutes4 ปีแล้วกับการที่ทุกคนจดจำ BNK48 กับบทเพลง “คุกกี้เสี่ยงทาย” ขณะที่คนส่วนใหญ่มักจะจดจำเรื่องราวของวงไอดอลที่มีต้นแบบจากญี่ปุ่นในแง่ของความบันเทิงเท่านั้น แต่ที่จริงแล้ว การปรากฏขึ้นของ BNK48 สะท้อนประเด็นต่าง ๆ ในสังคมออกมาได้ด้วยมุมมองแบบวิชาการ
โลกสมรสกับจักรวาล สถานพำนักจิตวิญญาณจึงชุบชูชีวิต
Reading Time: 3 minutesหนังสือ Places of the soul ‘สถานพำนักจิตวิญญาณ’ ของ คริสโตเฟอร์ เดย์ แปลไทยโดยอาจารย์สดใส ขันติวรพงศ์ ให้ภาพของคำว่า ‘ออกแบบ’ แตกต่างออกไป หัวใจของการออกแบบสถาปัตยกรรมที่มีชีวิตนั้น คือ การฟังวิญญาณของสถานที่และความต้องการของมนุษย์ ซึ่งเกี่ยวข้องโดยตรงกับชีวิตและจิตใจของเรา
MIX
ออกจากวังวน ‘อำนาจนิยมเต็มขั้น’ รัฐประหารซึมลึก
Reading Time: 2 minutesวีรพร นิติประภา ชวนผู้อ่านทบทวนผลพวงรัฐประหารและสังคมอำนาจนิยมนั้นเป็นปัญหาที่ฝังรากมาตั้งแต่การเลี้ยงดูเด็ก ๆ ของเราด้วยความกลัว เรากำลังสร้างผู้ใหญ่ที่บ้าอำนาจในสังคม ยกย่องคนมีอำนาจและจำนนต่อคนมีอำนาจอย่างนั้นหรือ?
ความเป็นธรรมด้านการเดินทาง
Reading Time: 3 minutesชาวบ้าน ชาวช่อง รศ.ดร.บุญเลิศ วิเศษปรีชา ผมขออนุญาตเริ่มต้นด้วยการชวนให้คิดถึงเรื่องสามเรื่อง เรื่องแรก คือเสียงบ่นของคนกรุงที่เดินทางด้วยรถเมล์ เรื่องสอง คือ อุบัติเหตุของคนขับขี่รถจักรยานยนต์ และเรื่องสามคือ ภาพจำว่า เมืองที่เจริญคือเมืองที่มีรถไฟฟ้า สามเรื่องข้างต้น บางคนอาจคิดว่า พอจะเกี่ยวข้องกันบ้างเพราะเกี่ยวกับการเดินทางเหมือนกัน แต่ผมขอชี้ชัด ๆ ว่า หากเรามองทั้งสามเรื่องนี้ ด้วยแนวคิด ความเป็นธรรมด้านการเดินทาง (transport justice) ก็จะพบว่า สามเรื่องนี้เกี่ยวข้องกันอย่างใกล้ชิด เพราะบ่งชี้ถึงว่า เราจะมีเมืองที่มีการเดินทางที่เป็นธรรมได้อย่างไร ผมเคยเขียนเกี่ยวกับ เมืองที่เป็นธรรม (just cities) มาแล้วอย่างน้อยสองตอน[i] ซึ่งแสดงให้เห็นว่า ประเด็นความเป็นธรรม เป็นประเด็นที่ถูกให้ความสำคัญมากขึ้นในการถกเถียงเรื่องเมืองปัจจุบัน ส่งผลให้การวางแผนนโยบายเกี่ยวกับการเดินทางหันมาให้ความสำคัญกับความเป็นธรรมด้านการเดินทาง ถือเป็นส่วนหนึ่งของการทำให้เมืองมีความเป็นธรรมมากขึ้น เพราะมนุษย์เมืองส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับการเดินทาง มีน้อยคนที่จะทำงานอยู่บ้าน หรือไม่ได้เดินทาง แต่เดิม เมื่อคิดถึงเรื่องการเดินทางสิ่งที่ถูกให้ความสำคัญก็คือ ประสิทธิภาพ (efficiency) ของการเดินทางที่มุ่งตอบโจทย์ว่า จะทำให้คนสามารถเดินทางจากจุดหนึ่งไปถึงอีกจุดหนึ่งอย่างรวดเร็วได้อย่างไร รถยนต์ จึงถูกให้ความสำคัญมากกว่าการเดินเท้าหรือการใช้จักรยาน และหากจะขนคนให้มาก ๆ การเดินทางด้วยระบบขนส่งทางราง ที่บ้านเรามักเรียกกันว่า รถไฟฟ้า หรือระบบขนส่งรถไฟรางเบา […]
AFTER Documentary Series
Reading Time: 3 minutesDecode Original Documentary Series ในเครื่องหมายคำถาม Our World Heritage in Danger? เรื่องราวของมนุษย์ผู้โดดเดี่ยวเฝ้ามองสิ่งมีชีวิตอื่นนอกจากตัวเขาเอง
ในแดนวิปลาส
Reading Time: 2 minutesในแดนวิปลาส คือหนังสือที่กล่าวถึงบาดแผลอันร้าวลึกของคนธรรมสามัญ ในช่วงตลอดระยะเวลาหลังการรัฐประหารเมื่อปี 2557 กล่าวอย่างไม่เหนียมอาย นี่คือบทอักษรซึ่งกล่าวถึงชีวิตของคนที่ได้รับความเจ็บปวดจากการรัฐประหาร และความพิกลพิการของสาระบบในระบอบที่วิกลจริต
ออกจากวังวน ‘อำนาจนิยมเต็มขั้น’ รัฐประหารซึมลึก
Reading Time: 2 minutesวีรพร นิติประภา ชวนผู้อ่านทบทวนผลพวงรัฐประหารและสังคมอำนาจนิยมนั้นเป็นปัญหาที่ฝังรากมาตั้งแต่การเลี้ยงดูเด็ก ๆ ของเราด้วยความกลัว เรากำลังสร้างผู้ใหญ่ที่บ้าอำนาจในสังคม ยกย่องคนมีอำนาจและจำนนต่อคนมีอำนาจอย่างนั้นหรือ?
ความเป็นธรรมด้านการเดินทาง
Reading Time: 3 minutesชาวบ้าน ชาวช่อง รศ.ดร.บุญเลิศ วิเศษปรีชา ผมขออนุญาตเริ่มต้นด้วยการชวนให้คิดถึงเรื่องสามเรื่อง เรื่องแรก คือเสียงบ่นของคนกรุงที่เดินทางด้วยรถเมล์ เรื่องสอง คือ อุบัติเหตุของคนขับขี่รถจักรยานยนต์ และเรื่องสามคือ ภาพจำว่า เมืองที่เจริญคือเมืองที่มีรถไฟฟ้า สามเรื่องข้างต้น บางคนอาจคิดว่า พอจะเกี่ยวข้องกันบ้างเพราะเกี่ยวกับการเดินทางเหมือนกัน แต่ผมขอชี้ชัด ๆ ว่า หากเรามองทั้งสามเรื่องนี้ ด้วยแนวคิด ความเป็นธรรมด้านการเดินทาง (transport justice) ก็จะพบว่า สามเรื่องนี้เกี่ยวข้องกันอย่างใกล้ชิด เพราะบ่งชี้ถึงว่า เราจะมีเมืองที่มีการเดินทางที่เป็นธรรมได้อย่างไร ผมเคยเขียนเกี่ยวกับ เมืองที่เป็นธรรม (just cities) มาแล้วอย่างน้อยสองตอน[i] ซึ่งแสดงให้เห็นว่า ประเด็นความเป็นธรรม เป็นประเด็นที่ถูกให้ความสำคัญมากขึ้นในการถกเถียงเรื่องเมืองปัจจุบัน ส่งผลให้การวางแผนนโยบายเกี่ยวกับการเดินทางหันมาให้ความสำคัญกับความเป็นธรรมด้านการเดินทาง ถือเป็นส่วนหนึ่งของการทำให้เมืองมีความเป็นธรรมมากขึ้น เพราะมนุษย์เมืองส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับการเดินทาง มีน้อยคนที่จะทำงานอยู่บ้าน หรือไม่ได้เดินทาง แต่เดิม เมื่อคิดถึงเรื่องการเดินทางสิ่งที่ถูกให้ความสำคัญก็คือ ประสิทธิภาพ (efficiency) ของการเดินทางที่มุ่งตอบโจทย์ว่า จะทำให้คนสามารถเดินทางจากจุดหนึ่งไปถึงอีกจุดหนึ่งอย่างรวดเร็วได้อย่างไร รถยนต์ จึงถูกให้ความสำคัญมากกว่าการเดินเท้าหรือการใช้จักรยาน และหากจะขนคนให้มาก ๆ การเดินทางด้วยระบบขนส่งทางราง ที่บ้านเรามักเรียกกันว่า รถไฟฟ้า หรือระบบขนส่งรถไฟรางเบา […]
AFTER Documentary Series
Reading Time: 3 minutesDecode Original Documentary Series ในเครื่องหมายคำถาม Our World Heritage in Danger? เรื่องราวของมนุษย์ผู้โดดเดี่ยวเฝ้ามองสิ่งมีชีวิตอื่นนอกจากตัวเขาเอง
‘ปาตานี’ ฉบับชาติ(ไม่)นิยม
Reading Time: 2 minutesความเชื่อต่อทั้งสองประวัติศาสตร์ไม่นับว่าเป็นเรื่องแปลก สำหรับผู้ที่ศึกษาประวัติศาสตร์เพราะนักเรียนประวัติศาสตร์จะระลึกอยู่เสมอว่า “ประวัติศาสตร์มีชุดความจริงมากกว่าหนึ่งเสมอ” แต่ความแปลกของเรื่องนี้คืออะไร เป็นคำถามเปิดชวนคิดและตั้งคำถาม ต่อใต้จิตสำนึกในฐานะผู้รักและห่วงแหนดินแดน แม้บางครั้งความรักนี้ได้พลัดพรากสิทธิอันควรจะเป็นจากคนอื่นไปบ้าง อย่างเช่นสิทธิของคนปาตานี ที่เริ่มเลือนหายไป จากจุดเริ่มต้นของ “สนธิสัญญาแองโกล-สยาม 1909”
สร้างระบบประกันสังคมถ้วนหน้าดีกว่าการพิสูจน์ความจน ก่อนที่ความเหลื่อมล้ำจะพังทุกอย่าง
Reading Time: 2 minutesการเดินหน้าสู่ระบบประกันสังคมถ้วนหน้า จะเป็นทางออกสำคัญสำหรับการเดินหน้าสู่รัฐสวัสดิการถ้วนหน้า เป็นทางเลือกสำคัญก่อนความเหลื่อมล้ำจะพังทุกอย่างในสังคมไทยผ่านการเพิ่มทุนทางสังคม และหลังพิงสำหรับคนวัยทำงาน
สมการ 112 สนับสนุน=สลิ่ม ยกเลิก=ภัยความมั่นคงรัฐ ?
Reading Time: 3 minutesพูดคุยกับคนทั้ง 2 ฝั่ง เมื่อคนหนึ่งต้องการให้ยกเลิกกฎหมาย ม.112 แต่อีกคนยังให้มีอยู่คงเดิม
เปิดออเดอร์ 9 พรรคการเมือง สิทธิสวัสดิการไรเดอร์ที่เป็นไปได้
Reading Time: 4 minutes เตรียมตัวนับถอยหลังเข้าสู่เลือกตั้งเพื่อคน 99% แต่หนึ่งในอาชีพที่ว่ากันว่าเป็นอาชีพแห่งอนาคตอย่าง ‘ไรเดอร์’ วันนี้ยังไม่ถูกคุ้มครองหรือมองในฐานะแรงงาน อุบัติเหตุ การดูถูก คุกคาม ยังคงเกิดขึ้นกับพวกเขาแบบรายวัน เพราะพวกเขามีโต๊ะทำงานเป็นมอเตอร์ไซค์ มีออฟฟิศเป็นท้องถนน และมีความเสี่ยงถึงชีวิตเป็นโบนัส